Lotnictwo LWP – zarys organizacyjny

Organizacja lotnictwa LWP

Jednocześnie z formowaniem związków taktycznych i operacyjnych w ludowym WP tworzono jednostki lotnicze. Rozwój organizacyjny lotnictwa ludowego WP został zapoczątkowany w lipcu 1943 roku, kiedy to przystąpiono do formowania na lotnisku Grigoriewskoje w rejonie Riazania 1 samodzielnej eskadry lotnictwa myśliwskiego. Rozkazem dowódcy 1 Korpusu Polskiego w ZSRR nr 1 z 19 sierpnia 1943 roku eskadra została przeformowana na 1 pułk lotnictwa myśliwskiego. Organizacja dalszych jednostek, a następnie związków lotniczych toczyła się energicznie.

W kwietniu 1944 roku rozpoczęto formowanie na lotnisku Grigoriewskoje 2 pułku nocnych bombowców „Kraków". Jednocześniw na bazie eskadry radzieckiej przekazanej sztabowi Armii Polskiej sformowano 103 samodzielną eskadrę lotnictwa łącznikowego. W sierpniu 1944 roku w skład WP został wcielony radziecki 611 pułk lotnictwa szturmowego, przemianowany na 3 pułk lotnictwa szturmowego. Razem z 1 plm i 2 pnb wszedł w skład 1 dywizji lotniczej przemianowanej na 4 mieszaną dywizję lotniczą.

W końcu października 1944 roku na bazie sztabu rozformowanej radzieckiej 6 Armii Lotniczej utworzono Dowództwo Lotnictwa WP z przeznaczeniem: dowodzenie operacyjne, przygotowanie kadr lotniczych, kierowanie zaopatrzeniem. Organem wykonawczym w zakresie dowodzenia był sztab. Dowódcą lotnictwa WP został gen. Fiodor Połynin.

We wrześniu 1944 roku, w trakcie realizacji planu rozbudowy ludowego WP, rozpoczęto organizację 1 mieszanego korpusu lotniczego. W jego skład weszły 1 dywizja lotnictwa bombowego, 2 dywizja lotnictwa myśliwskiego i 3 dywizja lotnictwa szturmowego, sformowane na bazie jednostek radzieckich. Etatowo korpus miał 326 samolotów i 2.864 żołnierzy. Personel lotniczy rekrutował się z kadry radzieckiej oraz polskiej, przeszkolonej w radzieckich szkołach lotniczych.

W styczniu 1945 roku rozpoczęto przemieszczanie korpusu do Polski. W działaniach wojennych w operacji berlińskiej użyto tylko 3 Dywizji Lotnictwa Szturmowego i 3 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, ponieważ 1 Dywizja Lotnictwa Bombowego nie zakończyła programu szkolenia bojowego. W listopadzie 1944 roku i w następnych miesiącach na bazie jednostek radzieckich sformowano dalsze pułki i eskadry z przeznaczeniem do zadań pomocniczych: łącznikowych, transportowych, rozpoznawczych i sanitarnych. Lotnictwo WP umożliwiło otwarcie w pierwszej połowie 1945 roku podstawowej sieci komunikacji cywilnej, którą obsługiwał personel lotniczy 18 i 19 pułków lotniczych.

Ciągle rozbudowywano w oparciu o wszechstronną pomoc radziecką związki i jednostki tyłowe oraz ośrodki szkoleniowe. Potencjał wyposażenia tyłowego umożliwił harmonijny rozwój lotnictwa WP. W ostatnich dniach wojny Dowództwu Lotnictwa WP podlegały: 1 mieszany korpus lotniczy, 4 mieszana dywizja lotnicza, siedem pułków lotnictwa pomocniczego, siedem eskadr lotnictwa pomocniczego oraz związki i jednostki tyłowe, a także ośrodki szkoleniowe. Stan faktyczny całości sił lotniczych według danych z dnia 1 maja 1945 roku wynosił 15.574 ludzi.

Na wyposażeniu jednostek znajdowało się około 850 samolotów. Ludowe lotnictwo działając na szlaku bojowym 1 armii WP wniosło istotny wkład w dzieło zwycięstwa. Wykonało 13.624 samolotolotów. Zniszczyło między innymi około 1.300 samochodów, 290 wagonów kolejowych, 25 czołgów oraz rozbiło 40 baterii artylerii i 25 baterii moździerzy nieprzyjaciela. Współdziałając ze związkami naziemnymi ułatwiło przeprowadzenie szeregu działań między Wisłą a Berlinem.