Ewakuacja Tallina 1941 rok

źródło: wikipedia

Ewakuacja Tallina 1941 rok

Radziecki ewakuacja Tallina, zwana także katastrofą Tallina lub rosyjską Dunkierką, była radziecką operacją ewakuacji 190 okrętów Floty Bałtyckiej, jednostek Armii Czerwonej i pro-sowieckich cywili z okrążonej głównej bazy floty w Tallinie w Estonii okupowanej przez wojska radzieckie w sierpniu 1941 roku.

Wojska radzieckie okupowały Estonię od czerwca 1940 roku. Po rozpoczęciu niemieckiej inwazji na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 roku wojska niemieckie posuwały się naprzód przez radzieckie okupowane państwa bałtyckie, a do końca sierpnia estońska stolica Tallin została otoczona przez Niemców, podczas gdy znaczna część Floty Bałtyckiej przebywała w porcie w Tallinie.



W oczekiwaniu na sowiecką próbę przełomu, Kriegsmarine i fińska marynarka wojenna rozpoczęły 8 sierpnia 1941 roku zakładanie pola minowego w pobliżu przylądku Juminda na wybrzeżu Lahemaa . Podczas gdy sowieckie trałowce próbowały oczyścić drogę dla konwojów przez pola minowe, niemiecka artyleria nadbrzeżna zainstalowała baterię 150 mm  w pobliżu przylądka Juminda, a fińska marynarka zebrała swoją 2 Motorową Flotyllę Torpedową z łodziami patrolowymi VMV9, VMV10, VMV11 i VMV17. W tym samym czasie niemiecka 3 Schnellbootflottille z E-Bootami S-26, S-27, S-39, S-40 i S-101 została skoncentrowana w Suomenlinna poza Helsinkami. Niemieckie bombowce Junkers Ju 88 z Kampfgruppe 806 bazujące na lotniskach w Estonii zostały zaalarmowane. 19 sierpnia rozpoczął się ostateczny niemiecki atak na Tallin.

W nocy z 27 na 28 sierpnia 1941 roku radziecki 10 korpus strzelecki odskoczył od wroga i wsiadł na statki w Tallinie.

Zaokrętowanie było chronione przez zasłony dymne, jednak minęło kilka dni zanim  rozpoczęto ewakuację z powodu złej pogody i nie było dostępnych samolotów radzieckich do ochrony zaokrętowania. To, wraz z ciężkim niemieckim ostrzałem i bombardowaniem z powietrza, zabiło co najmniej 1000 ewakuowanych w porcie.

Dwadzieścia dużych transportowców, osiem pomocniczych statków, dziewięć małych transportowców, tankowiec i holownik zorganizowano w cztery konwoje, chronione przez radziecki krążownik Kirow, z admirałem Władimirem Tributsem na pokładzie, dwoma liderami niszczycieli (lekki krążownik), dziewięcioma niszczycielami, trzema torpedowcami, dwanaście okrętów podwodnych, dziesięć nowoczesnych i piętnaście przestarzałych niszczycieli min, 22 trałowce, 21 okrętów podwodnych, trzynaście statków patrolowych i jedenaście torpedowców.


W dniu 28 sierpnia samoloty jednostek KG 77 i KGr 806 zatopiły parowce Vironia, Lucerny, Atis Kronvalds i lodołamacz Krisjanis Valdemars. Reszta radzieckiej floty została zmuszona do zmiany kursu. To skierowało ich na mocno zaminowany obszar. W rezultacie 21 sowieckich okrętów wojennych, w tym pięć niszczycieli, uderzyło w miny i zatonęło. 29 sierpnia Luftwaffe, wzmocniona teraz przez jednostki KG 76 , KG 4 i KG 1, zatopiła transportowce Vtoraya Pyatiletka, Kalpak i Leningradsovet. Ponadto statki Ivan Papanin, Saule, Kazachstan i Serp i Młot zostały uszkodzone przez jednostkę I/KG 4, a trzy zostały zatopiono. Zginęło około 5000 sowieckich żołnierzy.


Później tego wieczoru konwój został zaatakowany przez fińskie i niemieckie łodzie torpedowe, a chaotyczna sytuacja uniemożliwiła mi przeprowadzenie ataku. Ciemność zapadła o 22:00, a radziecki konwój zatrzymał się i zakotwiczył o północy w gęsto zaminowanej wodzie.

Wcześnie, 29 sierpnia, bombowce Ju 88 zaatakowały resztki konwojów z Suursaari, zatapiając dwa transportowce. Tymczasem nieuszkodzone statki osiągały największą prędkość, aby znaleźć się w bezpiecznej strefie chronionej przez baterie z Kronstadtu. Ciężko uszkodzony statek handlowy Kazachstan wysadził 2300 ludzi z 5000 na pokładzie, zanim wylądował na Kronsztadzie. W kolejnych dniach statki operujące z Suursaari uratowały 12 160 ocalałych.

Podczas sowieckiej ewakuacji Tallina udało się ewakuować 165 statków, 28 000 pasażerów i 66 000 ton sprzętu. Uważa się, że co najmniej 12 400 osób utonęło w okolicznościach mało znanych poza byłym Związkiem Radzieckim. Wydarzenie to po wojnie było długo bagatelizowane przez reżim komunistyczny. Ewakuacja mogła być najbardziej krwawą katastrofą morską od bitwy pod Lepanto.

Bombardowanie Talina podczas II wojny światowej