1 Korpus Pancerny – zarys działań

1 Korpus Pancerny – zarys działań

Bezpośrednie działania bojowe 1 Korpusu Pancernego, chociaż czasowo krótkie od 16-04 do 10-05-1945, były jednak bardzo intensywne w zdarzenia, spowodowane m.in. częstymi zmianami pola walki, co też miało wpływ na szybkie podejmowanie decyzji na wszystkich szczeblach dowodzenia Pierwszego Korpusu Pancernego, reprezentujący dużą siłę ognia, działając w składzie 2 armii WP, stanowił jej zasadniczą siłę uderzeniową i zapewniał powodzenie przebiegu działań na kierunku budziszyńsko-drezdeńskim.



W czasie prowadzenia operacji łużyckiej 1 Korpus Pancerny brał udział w przełamaniu zawczasu przygotowanej obrony niemieckiej nad Nysą, prowadził zacięte walki w głębi obrony, organizował pościg, niejednokrotnie toczył boje spotkaniowe, wykonywał kontrataki, organizował także obronę. Udział 1 Korpusu Pancernego w operacji budziszyńsko-drezdeńskiej miał istotne znaczenie i przyczynił się do zlikwidowania silnej grupy wojsk niemieckich zdążających z terenów Czechosłowacji na odsiecz Berlina.

W uznaniu wybitnych zasług bojowych 1 korpus pancerny otrzymał nazwę „Drezdeński" i został odznaczony Krzyżem Grunwaldu III klasy oraz Orderem Czerwonego Sztandaru III klasy". Do formowania 1 korpusu pancernego przystąpiono 5 lipca 1944 roku w Berdyczowie pod Żytomierzem, zgodnie z rozkazem dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR. W październiku 1944 roku korpus podporządkowany został bezpośrednio Naczelnemu Dowództwu WOP, a następnie w marcu 1945 roku — dowódcy 2 armii WP.

W skład korpusy wchodziły: 1 brygada piechoty zmotoryzowanej, 2, 3 i 4 brygada pancerna, 2 pułk moździerzy, 1 dywizjon artylerii rakietowej, 26 pułk artylerii przeciwlotniczej, 24, 25 i 27 pułk artylerii samochodowej, 6 batalion łączności, 7 batalion sanitarny, 2 batalion motocyklistów, 15 batalion saperów, eskadra samolotów łączności oraz inne oddziały zabezpieczenia bojowego.

Po sforsowaniu Bugu przez Armię Czerwoną i wyzwoleniu wschodniej części Polski, 1 korpus pancerny przerzucony został w rejon Chełma, gdzie też rozpoczął intensywne szkolenie. Niezwłocznie po przesunięciu linii frontu na zachód od Wisły, Naczelne Dowództwo WP przystąpiło do planowej dyslokacji, mającej na celu zabezpieczenie tyłów walczących wojsk. W związku z tym jednostki 1 Korpusu Pancernego, jak wykazują zachowane archiwalia, ześrodkowane zostały w rejonie Bolesławca . W czasie przemarszów 1 Korpus Pancerny podporządkowany był kolejno: NDWP, dowódcy 1 Frontu Białoruskiego i dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego.

Ostatni etap przygotowań 1 Korpusu Pancernego do walki łączył się z przygotowaniami 2 armii WP do operacji zaczepnej w kierunku na Rothenburg, Bautzen, Drezno. W dniu 15 kwietnia 1945 roku jednostki zajęły zaplanowane rejony wyczekiwania. Wkrótce też dowódca 1 korpusu wydał rozkaz, w którym określił zadania bojowe dla poszczególnych jednostek".

Dnia 16 kwietnia, po ogniowym przygotowaniu ataku, oddziały rozpoczęły forsowanie Nysy w bród. Nieprzyjaciel, stawiając silny opór, opóźnił przeprawę oraz uniemożliwił uchwycenie korzystnych rubieży. W tej sytuacji, dopiero 17 kwietnia 1945 roku, dowódca korpusu przystąpił do realizacji uprzednio postawionego zadania. Otrzymał on jednocześnie doraźne zarządzenie dowódcy 2 Armii WP nakazujące wejść w wyłom, wspólnie z oddziałami 8 i 9 dywizji piechoty, przełamać drugi pas obrony nieprzyjaciela i rozwijać powodzenie w uprzednio określonym kierunku.

Dalszy ruch korpusu na zachód zahamowany został przeciwuderzeniami Niemców. W związku z tym 1 Korpus Pancerny otrzymał zadanie zawrócenia większością sił z
rejonu Budziszyna. W dniach 23 - 27 kwietnia korpus toczył ciężkie walki obronne, przechodząc następnie do przeciwuderzenia.

Na początku maja 1945 roku 2 armia, a wraz z nią i 1 korpus pancerny, rozpoczęły przygotowania do operacji praskiej. W dniach od 7 do 10 maja trwało natarcie, w wyniku którego korpus zajął Mielnik. Tam też dotarł do oddziałów rozkaz o zaprzestaniu działań bojowych. Dnia 11 maja znajdujące się w przedzie pododdziały czołgów, prowadząc jeszcze lokalne walki, dotarły do Koszyc i przedmieść Pragi.

Powracając do kraju, w dniu 21 maja korpus dotarł do Kalisza, gdzie przystąpiono do szkolenia żołnierzy według programu pokojowego. Już w czerwcu, jednostki korpusu, przegrupowane zostały na teren Śląska. Tam też w październiku 1945 roku 1 Drezdeński Korpus Pancerny został rozformowany, a jego jednostki skierowane na inne tereny dyslokacji.