Artyleria przeciwlotnicza w LWP

Artyleria przeciwlotnicza w LWP

Początkiem istnienia artylerii przeciwlotniczej ludowego Wojska Polskiego był 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej sformowany w Związku Radzieckim dnia 7 lipca 1943 roku w składzie 1 DP. W chwili powstania 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR 10 sierpnia 1943 roku dywizjon został włączony w skład 1 brygady artylerii im. gen. J. Bema. W momencie rozpoczęcia formowania 1 Armii Polskiej w ZSRR w dniu 18.03.1944 roku 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej przeformowano na pułk artylerii przeciwlotniczej. W dniu 7 maja 1944 roku ukazał się rozkaz dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR dotyczący formowania w Sumach 1 dywizji artylerii przeciwlotniczej. Wówczas to część kadry skierowano do nowotworzonej jednostki, a 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej powrócił do dawnej formy organizacyjnej

Rozkaz o formowaniu dywizji przeciwlotniczych

W niedługim czasie bo 20 sierpnia 1944 roku ukazał się rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nakazujący formowanie 2 armii WP. Na jego podstawie zorganizowana została też 3 dywizja artylerii przeciwlotniczej podporządkowana dowództwu 2 AWP. Ponadto sformowano 4 dywizję artylerii przeciwlotniczej jako rezerwę Naczelnego Dowództwa WP. Tak więc w latach 1943—1945 działały następujące jednostki artylerii przeciwlotniczej: 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej, 1 dywizja artylerii przeciwlotniczej z czterema pułkami (15, 16, 17 i 18), 3 dywizja także posiadająca w swym składzie cztery pułki (61, 66, 69 i 75) oraz 4 dywizja artylerii przeciwlotniczej (77, 79, 81 i 83 pułk art. plot.). Jednostką podległą bezpośrednio Naczelnemu Dowództwu WP był 32 pułk artylerii przeciwlotniczej sformowany na podstawie rozkazu nr 50 NDWP z 10 października 1944 roku, który wchodził w skład samodzielnych jednostek artylerii

Materiały o działaniach bojowych polskich jednostek artylerii przeciwlotniczej informują też o zastosowaniu artylerii przeciwlotniczej do niszczenia celów naziemnych. Miało to miejsce zwłaszcza w czasie walk o Kołobrzeg w marcu 1945 roku, gdzie 15 i 18 pułki artylerii przeciwlotniczej wchodzące w skład 1 dywizji artylerii przeciwlotniczej ogniem swych dział i ciężkich karabinów maszynowych plot. wspierały atakującą piechotę, zwalczając gniazda niemieckich. cekaemów i stanowiska moździerzy. Ponadto baterie 18 pułku artylerii przeciwlotniczej, ostrzeliwały nieprzyjacielskie okręty usiłujące ewakuować niemiecką załogę z oblężonego Kołobrzegu.

Wynik bojowy dywizji przeciwlotniczych

Zawarte przekazach archiwalnych dane pozwalają na przebadanie wyników bojowych dywizji artylerii przeciwlotniczej w różnych okresach. I tak na przykład 1 dywizja artylerii plot. od 1 lipca 1944 roku do 1 kwietnia 1945 roku uszkodziła 1 samolot nieprzyjacielski, strąciła 18, zniszczyła 32 stanowiska ogniowe nieprzyjaciela, wyeliminowała z walki 844 żołnierzy nieprzyjacielskich (zabici i wzięci do niewoli) oraz zdobyła wiele sprzętu wojskowego. Natomiast 3 dywizja artylerii przeciwlotniczej w okresie swej działalności zestrzeliła 12 samolotów nieprzyjacielskich, zniszczyła 3 czołgi, 15 cekaemów oraz 7 samochodów. Ponadto zdobyła i zniszczyła wiele innego sprzętu wojskowego oraz wyeliminowała z walki 2 bataliony i wzięła do niewoli 16 żołnierzy. Natomiast 4 dywizja artylerii przeciwlotniczej dnia 22 stycznia 1945 roku zajęła stanowisko obrony przeciwlotniczej w Łodzi, a następnie 19 lutego została przedyslokowana do Poznania, gdzie ochraniała ważniejsze obiekty przed atakami nieprzyjacielskiego lotnictwa

Jednostki artylerii przeciwlotniczej, podobnie jak i inne rodzaje broni LWP, formowano w omawianym okresie na podstawie etatów radzieckich