Okręt podwodny ORP Sęp

Okręt podwodny ORP Sęp

ORP „Sęp" - typu „Orzeł", zwany krążownikiem podwodnym, bliźniacza jednostka ORP „Orzeł”, Zbudowany w holenderskiej stoczni „Rotterdamsche Droogdok Maatschoppij" w Rotterdamie na zlecenie Polskiej Marynarki Wojennej w ramach planu rozbudowy floty w lotach 1934-1939. Wodowany 17-X-1934 r. Polską banderę podniesiono 16-IV-1939 roku w porcie wojennym na Oksywiu.



Dane taktyczno-techniczne: długość 84,00 m, szerokość maksymalna 6,70 m, zanurzenie w położeniu nawodnym 4,17 m, wyporność; nawodna 1100 t, podwodna 1650 I, maksymalna możliwość zanurzenia okrętu do 100 m. Uzbrojenie: 1 działo 105 mm wz. 25 typu „Bofors" (1 x I), 1 podwójne działo p/lot. 40 mm wz. 36 typu „Bofors" (1 x II) i nkm 13,2 mm wz. XXX na podstawie morskiej R4SM typu „Hotchkiss" (1xII), 12 wyrzutni torpedowych 550 mm z reduktorami dla torped 533 mm.
Silniki: 2 motory Diesla typu Sulzer o mocy 4740 KM, 2 silniki elektryczne Brown Boveri o mocy 1100 KM, prędkość nawodna 20 w., podwodno 9 w., zasięg pływania: nawodny 700 Mm przy prędkości 10 w. podwodny 100 Mm przy prędkości 5 w.

Okręt wyposażony był w radiostację do łączności podczas wynurzania firmy „Avo", Warszawa. Załoga składała się z 6 oficerów, 54 podoficerów i marynarzy. W ramach realizacji rozbudowy floty szef Kierownictwa Morynarki Wojennej kontradmirał Jerzy Świrski podpisał w dniu 29-01-1936 roku umowę ze stocznię holenderską N. V. Koninklijke Moatschappij, de Schelde we Vlissingen dotycząca budowy dwóch okrętów podwodnych (koszt budowy wynosić miał 15 440 000 zł).

ORP „Sęp" przekazany miał być Polsce po 33 miesiącach. Od 23-IX-1936 roku zarządzeniem szefa KMW wprowadzono oficjalnie nazwę „okręt podwodny" i „dywizjon okrętów podwodnych" w miejsce dotychczas stosowanych nazw „łódź i dywizjon łodzi podwodnych". Po podniesieniu bandery ORP „Sęp" wszedł w skład dywizjonu okrętów podwodnych wraz z: ORP „Wilk", ORP „Ryś", ORP „Żbik" okrętem ćwiczebnym dywizjonu ORP „Kujawiak" i hulkiem-bazą okrętów podwodnych ORP „Sław. Czerwiński" (dowódcą dywizjonu, we wrześniu 1939 roku, był kmdr por. Aleksander Mohuczy). Z obawy przed niemieckim sabotażowym zatrzymaniem okrętu w Holandii dowódca okrętu kmdr ppor. Władysław Salamon w czasie jednej z prób w morzu podjął decyzję przejścia okrętem do Polski bez podpisania protokółu zdawczo-odbiorczego.

Wojna została okręt w porcie wojennym Hel wraz z ORP „Ryś" i ORP „Żbik", skąd w godzinach rannych 1-IX-1939 roku wyszedł w morze celem patrolowania wód terytorialnych w rejonie Rozewia (zajęcie sektora wyznaczonego planem „Worek"). W dniu 2-IX-1939 roku „Sęp" wykonał atak torpedą na niemiecki niszczyciel, który po uchyleniu się przed torpedą zaatakował „Sępa". W wyniku ataku okręt został poważnie uszkodzony. W dniu 4-IX-1939 roku z uwagi na liczne uszkodzenia okręt udał się w kierunku wybrzeży Gotlandii a następnie Olandii, gdzie do 14-IX-1939 roku załoga własnymi siłami próbowała usunąć liczne uszkodzenia. Z uwagi na stan okrętu dowódca nie chcąc ryzykować przejścia przez cieśniny i dojścia do Anglii, 17-IX wszedł na wody terytorialne Szwecji w rejonie Nynashamn. Internowany w Stavnas, przeholowany do bazy na wyspie Vaxholm, gdzie został rozbrojony.

Od tego dnia zakończył działania bojowe. W dniu 24-X-1945 roku okręt powrócił do Polski. Po wyremontowaniu służył jako jednostka szkoleniowa Marynarki Wojennej. Spisany z listy floty. W Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni znajduje się wiele pamiątek po tym okręcie: nazwa burtowa „Sęp", działo „Bofors", piła dziobowa, właz grodziowy, wlot wyrzutni torpedowej z klapą.