Zdobycie Tallina przez Niemców w 1941 roku

Zdobycie Tallina przez Niemców w 1941 roku

W dniu 28 sierpnia 1941 roku Tallin główna baza floty radzieckiej na Bałtyku od 1940 roku, po zaciekłych walkach, prowadzonych od połowy lipca 1941 roku, został zdobyty przez wojska hitlerowskie. Wcześniej uratowano z niego co cenniejsze urządzenia z zakładów przemysłowych, baseny portowe zaś blokowano specjalnie zatopionymi jednostkami, a nawet wagonami kolejowymi oraz zaminowano. W ramach ewakuacji większość transportowców i okrętów bojowych opuściła port, częściowo załadowana także ludźmi i cenniejszymi materiałami.

Tallin został zdobyty przez Niemców od strony lądu, gdzie miał najsłabiej zorganizowaną obronę, gdyż z tego kierunku nie spodziewano się uderzenia wojsk hitlerowskich. Do walk od strony morza nie przystąpił ani jeden okręt niemiecki, natomiast obronę lądową wspierały bardzo skutecznie przez cały czas okręty radzieckie i dzięki wsparciu ich artylerii stosunkowo nieliczne jednostki lądowe mogły bronić tak długo miasta i bazy. Większość żołnierzy ewakuowano na transportowcach i okrętach bojowych do Kronsztadu i Leningradu. Ewakuacja, odbywająca się w trudnych warunkach hydrometeorologicznych, zamieniła się w jedną z największych operacji tego typu podczas drugiej wojny światowej.

Przeprowadzono ją w sposób zorganizowany, przez wody Zatoki Fińskiej, usiane wcześniej zagrodami minowymi, postawionymi przez okręty niemieckie i fińskie. Transportowce, pod osłoną okrętów, przechodziły wytyczonym wąskim torem wodnym, przetrałowanym przez trałowce. Podczas przejścia atakowane były przez samoloty niemieckie i fińskie kutry torpedowe. Jedne i drugie nie odniosły większych sukcesów, lecz flota radziecka poniosła znaczne straty na minach, bo przy burzliwej pogodzie trudno było sformowanym zespołom utrzymać się na wąskim, oczyszczonym z min torze wodnym.

Spośród 67 transportowców i jednostek pomocniczych tylko 30 dotarło do portów przeznaczenia, a 34 zatonęły na minach, 3 zaś po doznanych uszkodzeniach wyrzuciły się na mielizny przy wyspach zajętych przez wojska radzieckie, aby ratować sprzęt i ludzi. Z okrętów bojowych od wybuchów min zatonęło 16 jednostek różnych klas, w tym 4 niszczyciele. Łącznie zginęły więc od wybuchów min i bomb lotniczych 53 jednostki, co stanowiło czwartą część ewakuowanej floty.