Zamach na Heydricha

Zamach na Heydricha

Zamachu dokonali spadochroniarze czechosłowackich sił zbrojnych w Wielkiej Brytanii (z grupy „Anthropoid"), zrzuceni na teren Czech pod koniec grudnia 1941 roku i w końcu marca 1942 roku. 27 maja 1942 roku na przedmieściu Pragi, zwanym Kobylisy, znalazło się zterech ludzi: Józef Valćik i Jaroslav Smarž, którzy prowadzili obserwację i sygnalizować mieli zbliżanie się wozu Heydricha, oraz Jan Kubiš i Józef Gabčik bezpośredni wykonawcy zamachu.



Granat rzucony pod samochód Reichsprotektora uszkodził pojazd, jednak ani sam Heydrich, ani jego kierowca SS-Oberscharführer Klein nie odnieśli poważniejszych obrażeń. Obaj z pistoletami w ręku wyskoczyli z wozu i w tym momencie Heydrich został ciężko raniony przez Kubiša, a Klein zastrzelony przez Gabčika. Żaden z uczestników zamachu nie był ranny w nogę. Kubiš miał ranę twarzy. Całą grupę organizatorów i wykonawców prawosławne duchowieństwo Pragi ukryło w cerkwi pod wezwaniem Cyryla i Metodego przy ul. Ressla 9.

Do ich kryjówki gestapo trafiła w rezultacie zdrady jednego ze spadochroniarzy, Karela Čurdy, który po zamachu odłączył się od pozostałych i ukrył w domu swojej matki we wsi Nove Hliny. Za swój judaszowy postępek zdrajca otrzymał od okupantów nagrodę w wysokości 5 milionów koron. 18 czerwca 1942 roku 740 SS-manów i żandarmów otoczyło cerkiew, w której znajdowało się siedmiu spadochroniarzy. Wszyscy oni zginęli w walce. Ciała poległych zidentyfikował Čurda, który podał także ich prawdziwe nazwiska.

W odwecie za zamach na Heydricha gestapo aresztowała 3 188 Czechów, a sądy doraźne w Pradze i Brnie skazały na śmierć 1 357 osób. Liczba ta nie obejmuje 199 zamordowanych bez sądu mieszkańców Lidie i 111 osób zamordowanych w Leżakach, a także zamordowanych w związku z zamachem więźniów obozów koncentracyjnych.

Ciało Heydricha umieszczono na katafalku na podwórcu zamku praskiego i wyłoniono straż honorową z jego najbliższych współpracowników. Trzy dni później ciało Heydricha zostało przewiezione w kondukcie z zamku hradczańskiego do stacji kolejowej, a stamtąd przetransportowane do Berlina. Mieszkańcy Pragi z uwagą przyglądali się konduktowi, a z wielu domów zwieszały czarne flagi. Nie wątpię, że wielu obywateli Pragi skorzystało z tej okazji, aby pokazać, że opłakują także swój los pod obcą okupacją. Przed pogrzebem ciało Heydricha spoczywało jeszcze przez dwa dni na katafalku w pałacu przy Wilhelmstrasse, w którym mieściły się jego biura.