Prezydent Rzeczypospolitej prof. Ignacy Mościcki

Ignacy Mościcki wita się z weteranami powstania 1863 roku

Ignacy Mościcki

Obecny Prezydent Rzeczypospolitej prof. Ignacy Mościcki urodził się 1-go grudnia 1867 roku w Mierzanowie (ziemia Płocka), gdzie po upadku powstania styczniowego osiedli Jego rodzice uczestnik tegoż Powstania Faustyn Mościcki i Stefania z Bojanowskich. W 1878 roku przenieśli się oni do Skierbieszowa, wsi leżącej w pobliżu Zamościa; tam przyszły Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spędził swe dziecięce i pierwsze młodzieńcze lata, które nicią serdecznych wspomnień tak silnie związały Go z Ziemią Lubelską. Po ukończeniu szkół średnich w Warszawie Ignacy Mościcki wstąpił na Politechnikę w Rydze, gdzie od roku 1877 do 1891 roku studiował chemię techniczną.





Następujący potem Jego pobyt w Warszawie trwał krótko, bowiem żywy udział, jaki brał w pracy społecznej i ruchu niepodległościowym ściągnął na Niego prześladowania władz zaborczych, które już 1 lipca 1892 roku zmusiły Go do wyjazdu zagranicę wraz z poślubioną w tym samym roku Michaliną z Czyżewskich, dzisiejszą Panią Prezydentową. Do roku 1897 przebywają Państwo Mościccy w Londynie, gdzie Pan Prezydent, pomimo ciężkiej i wyczerpującej pracy zarobkowej znajduje jeszcze czas, aby kontynuować umiłowane studia z zakresu chemii w Technical College w Finsbury i w Patent Library oraz przyjmuje żywy udział w pracy działających wtedy w Londynie polskich organizacji.

W 1897 roku rozpoczyna się 15-letni okres wytężonej twórczej działalności naukowej na terenie Szwajcarii, gdzie do 1901 roku zajmuje Ignacy Mościcki stanowisko asystenta ś. p. Wierusz-Kowalskiego, ówczesnego profesora fizyki na Uniwersytecie we Fryburgu, następnie zaś przez 11 lat pracując nad różnymi zagadnieniami z dziedziny technologii chemicznej i elektrotechniki, dokonuje szeregu odkryć, które na całym świecie zyskały Mu sławę znakomitego uczonego i wynalazcy. Najdonioślejszym wynalazkiem prof. Mościckiego było wytworzenie kwasu azotowego z powietrza i wody przy użyciu energii elektrycznej z zastosowaniem obmyślonych i skonstruowanych przez Niego kondensatorów na wysokie napięcie.

Rezultatem długiej pracy w tej dziedzinie jest w 1908 roku budowa wielkiej fabryki stężonego kwasu azotowego w Chippio, której produkcja pozwoliła Szwajcarii przetrwać bez uszczerbku okres wielkiej wojny, pomimo przerwanego zupełnie dowozu saletry chilijskiej. Również zrealizowany został drugi wynalazek prof. Mościckiego, dotyczący kondensatorów na wysokie napięcie, eksploatacją tego wynalazku zajęła się jedyna w tym czasie tego rodzaju wielka fabryka, zbudowana specjalnie we Fryburgu. Zbierając laury sławy naukowej na obczyźnie nie przestaje jednak prof. Mościcki marzyć o pracy dla kraju, to też gdy w 1912 roku Politechnika Lwowska ofiarowała Mu katedrę bez wahania rzuca wspaniały warsztat pracy w gościnnej Szwajcarii by po 20 latach rozłąki wrócić do Polski i dla jej dobra poświęcić wiedzę i doświadczenie.

W 1913 roku objął On we Lwowie stanowisko profesora elektrochemii i chemii i z zapałem zajął się organizowaniem nowopowstałego Instytutu Elektrotechnicznego, któremu ofiarował urządzenie własnego laboratorium, sprowadzonego z Fryburga. Od chwili powrotu do Ojczyzny wszystkie wysiłki prof. Mościckiego były poświęcone stworzeniu wielkiego przemysłu chemicznego, niezbędnego, dla istnienia każdego współczesnego Państwa; w tym celu w 1916 roku stworzył On we Lwowie placówkę badań naukowych i technicznych „Metan” (od roku 1922 przeniesioną do Warszawy jako „Chemiczny Instytut Badawczy”) a w 1921 roku w Borach została uruchomiona fabryka związków cyjanowych, nad którymi prof. Mościcki przeprowadzał jeszcze w Szwajcarii pełnym sukcesem uwieńczone badania.

Ale dopiero w wielkiej fabryce związków azotowych w Chorzowie, którą Niemcy po plebiscycie w 1922 roku zmuszeni byli oddać Polsce, znalazł prof. Mościcki godne pole pracy dla swojej głębokiej wiedzy i długoletniego doświadczenia naukowego. Obejmując fabrykę, naumyślnie przez Niemców częściowo zdewastowaną i pozbawioną całkowicie personelu technicznego, prof. Mościcki zdołał ją uruchomić w ciągu dwóch tygodni, a następnie powiększyć produkcję azotniaków i uczynić Zakłady Chorzowskie przedsiębiorstwem nie tylko nie przynoszącemu, jak za niemieckich czasów, deficytu, ale od 1924 rentownym pomimo inwestycji i ciągłej rozbudowy. Oprócz tego od chwili przybycia do kraju Prezydent Mościcki dokonał kilku doniosłych wynalazków w dziedzinie chemii ropnej oraz w dziedzinie chemii, z których najważniejszym jest sposób oczyszczania emulsji ropnej oraz wzbogacił nowymi pracami długi szereg swych rozpraw naukowych.

W uznaniu Jego wielkich zasług, położonych na polu wiedzy i rozwoju przemysłu chemicznego w Polsce, w roku 1924 prof. Mościcki odznaczony został Krzyżem Komandorskim z gwiazdą orderu Odrodzenia Polski, a Senaty Politechnik lwowskiej i warszawskiej mianowały Go — pierwszy doktorem honorowym, drugi zaś profesorem zwyczajnym. W dniu 1-ym czerwca 1926 roku Profesor Ignacy Mościcki wolą Zgromadzenia Narodowego powołany został na najwyższe w państwie stanowisko— Prezydenta Rzeczypospolitej. Na tem stanowisku również nie ustaje On w swej dawnej pracy, żywo interesuje się działalnością Chemicznego Instytutu Badawczego oraz wszystkimi zagadnieniami, związanymi z chemiczną obroną państwa i przemysłem wojennym.

Ignacy Mościcki podczas zwiedzania cukrowni

Jednak liczne obowiązki, spadające na Pana Prezydenta z tytułu Jego stanowiska uniemożliwiają Mu tak wyłącznie jak przedtem oddanie się sprawom nauki. Od chwili bowiem objęcia urzędowania czas Pana Prezydenta jest ściśle wypełniony nieustannym wglądaniem w kierownicze sprawy państwowe, działalnością reprezentacyjną, uczestniczeniem we wszystkich ważnych uroczystościach państwowych, odbywających się na terenie Rzeczypospolitej, stałą ważną i odpowiedzialną współpracą we wszystkich najważniejszych zagadnieniach życia państwowego, zwłaszcza zaś w sprawach gospodarczych, oraz podróżami po terenie Rzeczypospolitej, których doniosłość dla propagandy ideologii państwowości polskiej i konsolidacji wszystkich dzielnic ocenić może w całej pełni dopiero ten, kto choć raz był świadkiem entuzjastycznego powitania pana Prezydenta na Śląsku, Pomorzu lub Kresach Wschodnich.

Okres 5-lefniej pracy Pana Prezydenta wykazał jasno jak trafnym i słusznym był wybór dokonany 1 czerwca 1926 r.; niezmordowana, owocna i pełna poświęcenia działalność Pana Prezydenta, Jego serdeczna troska o dobro Państwa i obywateli, Jego szlachetny demokratyzm zyskały Mu nie tylko szacunek ale i szczerą miłość całego społeczeństwa. Patrząc na życie Pana Prezydenta, życie mogące być dla każdego wzorem patriotyzmu, ofiarnej pracy i cnót obywatelskich — każdy przyznać musi, że nie tylko z uwagi na swe stanowisko ale przede wszystkim na swe zasługi i charakter Pan Prezydent Ignacy Mościcki zasługuje w zupełności na szczytne miano Pierwszego Obywatela Rzeczypospolitej.?

Opracowano na podstawie tekstu z Expressu Lubelskiego i Wołyńskiego z 4 czerwca 1931 roku.