Twierdza Srebrna Góra

Twierdza Srebrna Góra

Podróżując po Polsce zwiedzamy różne naszym zdaniem ciekawe miejsca. Staramy się aby te miejsca były związane jak najbardziej z historią. Jednym z takich miejsc jest Twierdza Srebrna Góra, którą odwiedziliśmy w upalny sierpniowy dzień. Droga do niej wiedzie stroma ale warto poświęcić trochę czasu i zmęczenia aby móc podziwiać tą piękną budowlę.

W latach 1765-1777 na polecenie króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego zbudowano na przełęczy twierdzę Srebrna Góra, zwaną często „śląskim Gibraltarem”. Miała ona zamknąć istniejącą dotąd lukę w pruskim łańcuchu fortyfikacyjnym chroniącym przed najazdami Austriaków. Twierdza miała za zadanie kontrolować Przełęcz Srebrną. Położone na skraju Gór Sowich twierdze Srebrna Góra i Kłodzko zabezpieczały ważne strategicznie połączenie północ-południe z Wrocławia przez Kłodzko do Pragi. Od początku wojen śląskich (1740) wojska nieprzyjaciela wykorzystywały przełęcze wokół Kłodzka, aby z Czech dostać się na Śląsk.

Ludwik Wilhelm von Regler (1726-1792), późniejszy szef korpusu inżynieryjnego oraz generał, jeszcze jako major przygotował w roku 1763 plany budowy. Twierdza składała się z sześciu fortów oraz szeregu umocnień i bastionów. Najpierw powstał donżon, wał obronny składający się z 4 półokrągłych baszt. Później zbudowano fort zachodni Spitzberg oraz forty Hohenstein i Hornwerk. Poniżej twierdzy przy przełęczy wzniesiono koszary. Budowle te częściowo się zachowały. Budowa rawelinu i wału osłonowego dokończyła dzieło. Mury forteczne wykonano z kamienia, który wydobywano na miejscu. Dla powstającej twierdzy wybudowano tartak, cegielnie oraz liczne drogi dojazdowe.

Forma twierdzy srebrnogórskiej jest wyjątkowa wśród fortyfikacji dolnośląskich. Dominuje tu budowla centralna, która dzięki różnym systemom rowów nie była wystawiona bezpośrednio na atak. Srebrna Góra była w swoim czasie architektonicznie najbardziej znaczącą i największą budowlą tego typu. Do wykończenia wnętrz kazamat, muru wewnętrznego Donżonu i bram wjazdowych wykorzystano cegłę. Koszt twierdzy to 1 500 000 talarów a okoliczna ludność została zobowiązana do pracy przy budowie twierdzy.

Po najeździe wojsk francuskich na Śląsk twierdza była oblegana od 26 do 30 czerwca 1807 roku przez sprzymierzone siły francuskie, bawarskie i wirtemberskie. Liczącej 2 255 żołnierzy załodze pod rozkazami majora Paula von Massowa udało się mimo silnego ostrzału skutecznie obronić. Obrońcy odnieśli korzyść z prowadzonych w tym czasie przez Napoleona i sojusznika Prus, cara Aleksandra, rokowań pokojowych. W nocy na 1 lipca 1807 roku weszło w życie zawieszenie broni, tydzień później obwieszczono pokój tylżycki, który kończył IV wojnę koalicyjną (1806/07).

Przez następne pół wieku twierdza nie była wzmacniana ani remontowana. I tak w roku 1860 władze pruskie uznały, że nie ma sensu dłużej jej utrzymywać. Po krótkotrwałym wzmocnieniu załogi Srebrnej Góry w czasie wojny niemiecko-pruskiej w 1860 roku, twierdza została rok później zlikwidowana.

Już w roku 1868 stała się ona miejscem odwiedzanym przez wycieczki. W 1903 roku powstało tam największe niemieckie schronisko młodzieżowe, które dzięki połączeniu kolejowemu stało się jeszcze bardziej atrakcyjne. Dzisiaj ta nigdy nie zdobyta twierdza należy do największych atrakcji turystycznych Gór Sowich.

Donżon to inaczej centralny punkt obrony twierdzy. Składał się on z czterech cylindrycznych wież połączonych kurtynami. Donżon był otoczony pomocniczymi bastionami, w których znajdowały się piekarnie, browar, stajnie, prochownia, szpital oraz studnie. Dlatego twierdza była samowystarczalna i mogła się bronić około 9-12 miesięcy bez zewnętrznego zaopatrzenia. Fort Donżon jest obiektem, który najlepiej zachowaną budowlą z całego kompleksu twierdzy srebrongórskiej. W roku 2002 utworzono tu Forteczny Park Kulturowy, a w roku 2004 twierdza została uznana za pomnik historii. Aby dowiedzieć się wielu ciekawych rze3czy o twierdzy warto wykupić bilet na zwiedzanie z przewodnikiem, który jest ubrany w mundur pruskiego żołnierza. Zwiedzimy różne pomieszczenia twierdzy a przewodnik opowie nam o ich przeznaczeniu w jednym z nich będziemy mogli doświadczyć wystrzału z pistoletu.