Obóz pracy i zagłady Treblinka

Obóz pracy i zagłady Treblinka

Obóz pracy w Treblince, później nazwany Treblinka I został utworzony w czerwcu 1941 roku. Otoczony był ogrodzeniem z drutu kolczastego. W obozie osadzano głównie Polaków i Żydów. Pobyt w obozie kończył się przeważnie śmiercią. Przeciętna liczba więźniów wynosiła jednorazowo około 2000 osób. Bez przerwy następowała ich wymiana. Więźniowie pracowali w kopalni żwiru i na stacji w Małkini przy ładowaniu wagonów. Część zatrudniano w warsztatach obozowych, a kobiety w prowadzonym przy obozie gospodarstwie rolnym.



Niemieckie nazwy dla obozu to Arbeitslager Treblinka, SS-Sonderkommando Treblinka, Vernichtungslager Treblinka obóz był położony w lasach nad Bugiem, wzdłuż linii kolejowej Siedlce-Małkinia, niedaleko wsi Poniatowo. Nazwa pochodzi od nazwy stacji kolejowej znajdującej się 6 km od obozu.

Wszyscy więźniowie byli głodzeni i terroryzowani. Przez obóz przeszło ponad 10.000 więźniów, z których połowa zmarła z wycieńczenia, głodu, wskutek tortur lub została rozstrzelana. Obóz został zlikwidowany w sierpniu 1944 roku. Obóz zagłady w Treblince nazwany Treblinka II wybudowany został w połowie 1942 roku. Otoczony był ogrodzeniem z zasiekami z drutu kolczastego, wzdłuż których co kilkadziesiąt metrów stały wieże strażnicze z karabinami maszynowymi. Zasadniczą część budynku stanowiły dwa budynki, w których łącznie mieściło się 13 komór gazowych.

Uśmiercano w nim jednorazowo przeszło 2000 osób. Śmierć wskutek uduszenia gazami spalinowymi następowała w ciągu 10 - 15 minut. Zwłoki ofiar początkowo zakopywano, a później spalano na wielkich rusztowaniach, na wolnym powietrzu. Popioły mieszano z piaskiem i na miejscu zakopywano. 2 VIII 1943 roku w obozie wybuchło zbrojne powstanie, w wyniku którego uszło z życiem kilkunastu więźniów. Po buncie obóz zaczęto powoli likwidować, a w listopadzie 1943 roku już nie istniał.

Załoga obozu liczyła zaledwie 30–40 osób. Byli to przeważnie ludzie w wieku 30–40 lat, Niemcy i Austriacy. Wszyscy musieli podpisać dokument o zachowaniu ścisłej tajemnicy państwowej. Pierwszym komendantem był doktor medycyny Irmfried Eberl, który pełnił tę funkcję od powstania obozu do sierpnia 1942 roku. Został zwolniony z funkcji komendanta Treblinki przez inspektora Wirtha za nieudolność i bałagan panujący w obozie. Po reorganizacji Wirth powołał na to stanowisko komendanta Franza Stangla, który był komendantem obozu zagłady w Sobiborze. Pełnił swą funkcję w Treblince do końca sierpnia 1943 r. Po nim obowiązki komendanta przejął Kurt Franz. Zajmował się zarządzaniem obozu do listopada 1943 roku, tj. do całkowitej jego likwidacji.

Ogółem pochłonął istnienie około 800.000 osób, głównie Żydów. Wśród ofiar znajdowali również Polacy. Pierwszy transport deportowanych tu ludzi przybył 23 lipca 1942 roku, przywiózł Żydów z getta warszawskiego. Wiele tysięcy Żydów przywieziono z Austrii, Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Grecji, Związku Radzieckiego i Niemiec. Na terenie byłego obozu pracy i ośrodka zagłady wybudowano pomniki i mauzoleum z symbolicznym cmentarzem ofiar.