Samolot myśliwski Jak-1M cz.1

Samolot myśliwski Jak-1M

W pierwszej połowie 1939 roku władze ZSRR zleciły konstruktorom lotniczym zaprojektowanie nowoczesnych samolotów myśliwskich o dużej prędkości i zwrotności. W najlepszej sytuacji znalazło się biuro konstrukcyjne Aleksandra Jakowlewa, które projekt wstępny takiego samolotu wykonało już w końcu 1938 roku. Szybko uporano się z projektem szczegółowym i po zatwierdzeniu go przez dowództwo lotnictwa przystąpiono do budowy prototypu oznaczonego I-26, w układzie dolnopłata z wciąganym podwoziem.



Był on napędzany silnikiem tłokowym rzędowym M-105P o mocy 773 kW (1050 KM). Jego uzbrojenie składało się z 1 działka SzWAK kal. 20 mm i 2 karabinów maszynowych SzKAS kal. 7,62 mm. I-26 jako pierwszy w ZSRR samolot miał zbiorniki paliwa rozmieszczone wyłącznie w płacie, a nie jak to czyniono dotychczas w kadłubie. Smukła i dobrze opracowana z zakrytą kabiną sylwetka I-26 prezentowała sie doskonale.

Prototyp ukończono pod koniec grudnia 1939 roku. Na początku stycznia 1940 roku przeprowadzono pomyślne próby naziemne, a 13 stycznia 1940 roku pilot Julian Piontkowski dokonał jego pierwszego oblotu. Próby fabryczne wykazały, że prototyp I-26 w locie na wysokości 3000 m . osiąga prędkość 586 km/h, a więc jest samolotem szybkim, a ponadto zwrotnym i łatwym w pilotażu.

Po usunięciu usterek i wprowadzeniu niezbędnych zmian oblatano w marcu 1940 roku odmianę bojową samolotu. 27 kwietnia 1940 roku podczas jednej z prób prototypu, z powodu wady montażowej, zginął pilot oblatywacz Julian Piontkowski. Jego następcą został pilot Paweł J. Fedrowi, który kontynuował próby w locie prototypu. 10 czerwca 1940 roku I-26 przekazano do prób państwowych, a ponieważ przebiegały bez zakłóceń, podjęto decyzję o uruchomieniu produkcji seryjnej samolotu.

W trakcie produkcji samolot I-26 ciągle modernizowano. Do jego napędu zastosowano silnik M-105PF o większej mocy 927 kW (1260 KM), zmieniono osłonę kabiny za fotelem pilota, przyrządy pokładowe wzbogacono o radiopółkompas itp. Od grudnia 1940 roku symbol samolotu I-26 zmieniono na oznaczenie Jak-1 (pochodziło od nazwiska konstruktora). Myśliwce Jak-1 zdobyły uznanie również pilotów frontowych. Narzekali oni tylko na słabą widoczność od tyłu. Pilot M. Sznirenko polecił nawet mechanikom usunąć za kabiną część pokrycia samolotu, a powstałe otwory zakryć celuloidem.

Przebywający na froncie A. Jakowlew zauważył tę przeróbkę i po powrocie do fabryki zmodyfikował myśliwiec Jak-1. Obniżył tylną część kadłuba, zastosował kroplową osłonę kabiny, zmienił konstrukcję płata z mieszanej na metalową oraz usunął urządzenia nieprzydatne w lotach frontowych. Dzięki temu masa własna samolotu zmniejszyła się o 90 kg, a prędkość maksymalna wzrosła o 12 km/h. Poprawiła się też prędkość wznoszenia i zwrotność. Pełny zakręt samolot wykonywał teraz w 17 s, poprzednio zaś w 20 s. Znacznie lepsza była widoczność z kabiny.

Po przeróbkach samolot otrzymał oznaczenie Jak-1M (litera M pochodziła od Modificirowannyj). Produkcję wersji Jak1M uruchomiono pod koniec 1942 roku. Ogółem w latach 1940-43 zbudowano 8721 samolotów tego typu w obu odmianach. Samolot Jak-1M był jednomiejscowym samolotem myśliwskim, dolnopłatem o konstrukcji mieszanej; podwozie klasyczne wciągane w locie; napęd: 1 silnik rzędowy 12-cylindrowy M-105PF o mocy 927 kW (1260 KM), śmigło metalowe trzyłopatowe ;
uzbrojenie: 1 działko SzWAK kal. 20 mm strzelające przez reduktor i wał śmigła, 1 karabin maszynowy UBS kal. 12,7 mm, zsynchronizowany, umieszczony z lewej strony silnika, 6 niekierowanych pocisków rakietowych RS-82, po 3 pod skrzydłami, albo 2 bomby po 100 kg.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 10 m, długość 6,5 m, wysokość 3,6 m;
masy: całkowita (w locie) 2660 kg, własna 2070 kg;
osiągi: prędkość maksymalna 650 km/h na wys. 4500 m, prędkość wznoszenia 20 m/s, czas wznoszenia na wys. 5000 m - 4,1 min, pułap 10 600 m, zasięg 900 km.