Rogoźnica - obóz Gross-Rosen

Rogoźnica - obóz Gross-Rosen

W 1940 roku władze SS zorganizowały tu obóz koncentracyjny, Konzentrationslager Gross-Rosen, obliczony początkowo na 1000 więźniów, następnie rozbudowany tak, że w 1944 roku, mieścił już ok. 35.000 więźniów różnej narodowości. Obóz powstał jako filia KL Sachsenhausen, której więźniowie przeznaczeni byli do pracy w miejscowym kamieniołomie granitu. Pierwszy transport przybył tam 2 sierpnia 1940 roku. W dniach 5-10 II 1945 roku, wobec zbliżającego się frontu hitlerowcy przeprowadzili ewakuację więźniów. W obozie pozostali tylko nieliczni chorzy, których hitlerowcy nie zdążyli wymordować. Dzieje Gross-Rosen znacznie trudniej odtworzyć niż dzieje Oświęcimia, ponieważ nie działała tu organizacja podziemna, która zgromadziłaby dokumenty.



Zasadnicza rozbudowa obozu Gross-Rosen przypada na rok 1944, zmienia się również jego charakter; obok centrali w Gross-Rosen powstają liczne filie (około 100) zlokalizowane przede wszystkim na terenie Dolnego Śląska, Sudetów i Ziemi Lubuskiej.

Wrogie więźniom otoczenie obozu ułatwiało zbrodniarzom zatarcie śladów. Trudno nawet stwierdzić ilu więźniów przebywało w Gross-Rosen. Przyjmuje się zbliżoną liczbę więźniów 125.000, a ilość ofiar około 40.000. W obozie zginęli obywatele Anglii, Czechosłowacji, Austrii, Belgii, Bułgarii, Danii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Jugosławii, Luksemburga, Niemiec, Polski, Rumunii, Szwajcarii, Węgier, Włoch i Związku Radzieckiego.

Najwięcej więźniów tego obozu pochodziło z Polski, ZSRR, i Czechosłowacji. Najgorzej traktowani byli Żydzi, Cyganie i obywatele radzieccy. Poza więźniami osadzonymi tutaj z rozkazu gestapo sprowadzono do Gross-Rosen także jeńców. Przywiezionych tu w październiku 1941roku 2500 jeńców radzieckich niemal wszystkich wymordowano. Więziono tu także jeńców francuskich, belgijskich, amerykańskich oraz włoskich. Warunki życia w obozie Gross-Rosen należały do najgorszych. Niesłychanie prymitywne warunki sanitarne powodowały epidemie. Panował tu głód, notowano nawet przypadki ludożerstwa. Praca ponad siły i ciężki reżim dokonywały reszty.

W lutym 1945 r. więźniowie obozu głównego w Rogoźnicy zostali ewakuowani. 13 lutego odszedł ostatni transport, a opustoszały obóz zajęła Armia Radziecka. W marcu 1947 roku został on oficjalnie przekazany władzom polskim, które przystąpiły do uporządkowania terenu oraz do zabezpieczenia pozostałości poobozowych. 11-09-1947 roku powstał Komitet Ochrony Gross-Rosen.