Samolot bombowy H.P.52 Hampden B Mk.I

Samolot bombowy H.P.52 Hampden B Mk.I

Angielska firma lotnicza Handley Page Limited przystąpiła w 1932 roku do opracowania projektu średniego samolotu bombowego w nowoczesnym układzie jednopłata, napędzanego przez dwa silniki tłokowe. Szef biura konstrukcyjnego firmy dr G. V. Lachman opracowując projekt nowego bombowca wykorzystał doświadczenia zdobyte przy budowie jednopłatowego samolotu H.P.47. Konstruktorzy wprowadzili ponadto jeszcze inne rozwiązania konstrukcyjne niespotykane w ówczesnych samolotach bombowych. Prototyp nowego samolotu, oznaczony H.P.52, oblatano 21 czerwca 1936 roku, Był to średniopłat napędzany przez 2 silniki gwiazdowe Bristol Pegasus XVIII.



W oszklonym przodzie kadłuba znajdowało się stanowisko nawigatora, nieco dalej w górnej części zakryta kabina pilota, za nią zakryte stanowisko górnego tylnego strzelca. Tuż za skrzydłami dolna część kadłuba kończyła się zakrytą kabiną dolnego strzelca pokładowego. Kadłub w dalszej części stanowił belkę ogonową, do której zamocowane było usterzenie z dwoma statecznikami kierunku. Ułatwiało to obronę tylnej półstrefy samolotu. Podczas prób prototyp wykazał dobre właściwości pilotażowe i skuteczne uzbrojenie obronne.

Wykonywano także próby drugiego prototypu z 2 silnikami 16-cylindrowymi w układzie „H" typu Napier Dagger o mocy 736 kW (1000 KM) każdy. Prototyp napędzany przez te silniki, oznaczony H.P.53, został oblatany 1 lipca 1937 roku. Dał on początek wersji samolotu Hereford, budowanej następnie przez wytwórnię Short. Po wprowadzeniu niezbędnych zmian i poprawek prototyp H.P.52 o nazwie Hampden B Mk.I skierowano w maju 1938 roku do produkcji seryjnej. We wrześniu tego roku pierwsze bombowce Hampden Mk.I otrzymały kolejno angielskie dywizjony bombowe 49, 83 i 50.

We wrześniu 1939 roku w dywizjonach bombowych RAF znajdowało się już 212 Hampdenów. Podczas wojny z Niemcami w lotach 1939-41 używano ich jako bombowców dziennych, od 1942 roku w charakterze bombowców nocnych, a począwszy od 1943 roku służyły jako samoloty treningowe.

Oprócz wersji bombowej budowano również wersję tarpedowo-bombową TB Mk.I. Bombowce Hampden produkowano także na licencji w Kanadzie. Od 9 sierpnia 1940 roku do końca 1941 roku wytworzono tam 160 samolotów. Do ich napędu użyto silników Wright Cyclone GR-1820-G105A o mocy 810 kW (1100 KM). Nosiły one oznaczenie H.P.62 Hampden Mk.I. W Anglii zbudowano ogółem 770 samolotów Hampden Mk.I co razem ze 160 Hampdenami kanadyjskimi dało łączną liczbę 930 samolotów.

Pierwszy lot bojowy wykonały Hampdeny ze 144 dywizjonu 29 września 1939 roku atakując niemieckie okręty wojenne koło wyspy Helgoland. 18 grudnia 1939 roku Hampdeny wraz z Wellingtonami zbombardowały lotniska w Niemczech. 19-20 marca 1940 roku Hampdeny wzięły udział w bombardowaniu wyspy Sylt. Często stosowano je do minowania basenów niemieckich okrętów podwodnych, do bombardowania nieprzyjacielskich inwazyjnych barek desantowych załadowanych czołgami, działami i materiałami wybuchowymi oraz do atakowania portów wroga. W tym samym roku bombowce Hampden Mk.I, np. 15-16 maja zbombardowały Zagłębie Ruhry, latem zaś zakłady przemysłowe w Dortmundzie, w nocy z 1 na 2 lipca obrzuciły bombami okręt hitlerowski Scharnhorst w doku stoczni w Kiel, 25-26 sierpnia razem z bombowcami Whitley po raz pierwszy w wojnie zbombardowały Berlin, 16-17 grudnia natomiast Mannheim.

W 1941 roku Hampdeny, m.in. 13-14 kwietnia zrzuciły pierwsze angielskie miny magnetyczne do wód przybrzeżnych Danii, 24 lipca brały udział w operacji przeciw niemieckim okrętom Scharnhorst, Gneisenau i Prinz Eugen, powtórzonej 13 grudnia. Do najważniejszych akcji Hampdenów w 1942 roku należały od marca loty torpedowo-bombowe, 3-4 marca zbombardowanie zakładów Renault oraz 14-15 września obrzucenie bombami portu i stoczni Wilhelmshaven. Na Hompdenach Mk.I podczas II Wojny światowej latali także Polacy. Nasi nawigatorzy i strzelcy pokładowi w latach 1941-42 trenowali na tych maszynach i uczyli się strzelania w powietrzu w centralnej szkole w Sutton Bridge. Ponadto piloci polscy oblatywali te samoloty po remontach i rozprowadzali je drogą powietrzną na terenie Anglii do różnych jednostek RAF.

Samolot Handley Page Hampden B Mk,I był cztero miejscowym średnim samolotem bombowym, średniopłatem o konstrukcji metalowej; podwozie klasyczne wciągane w locie; napęd: 2 silniki gwiazdowe 9-cylindrowe Bristol Pegasus XVIII o mocy 736 kW (1000 KM) każdy, śmigła metalowe trójłopatowe; uzbrojenie: 6 karabinów maszynowych kal. 7,69 mm (2 nieruchome w kadłubie, 2 sprzężone w górnym i 2 sprzężone w dolnym stanowisku
strzeleckim), 1800 kg bomb podczepianych pod skrzydłami.
Dane techniczne:
wymiary; rozpiętość 21,1 m, długość 17 m, wysokość 4,55 m;
masy: całkowita (w locie) 8510 kg, własna 5340 kg; osiągi: prędkość maks. 408 km/h, prędkość przelotowa 350 km/h, prędkość wznoszenia 5 m/s, pułap 6900 m, zasięg 3200 km.