Operacja Wiosenne Przebudzenie 1945

źródło: wikipedia

Operacja Wiosenne Przebudzenie 1945

Operacja Wiosenne Przebudzenie (Frühlingserwachen, Operation Spring Awakening) trwała od 6 do 16 marca 1945 roku. Była ostatnią dużą ofensywą niemiecką w czasie II wojny światowej. Miało to miejsce na Węgrzech na froncie wschodnim. Ofensywa ta była również określana w Niemczech jako Ofensywa Plattensee oraz w Związku Radzieckim jako Operacja Obronna Balaton w dniach od 6 do 15 marca 1945 roku.

Ofensywa rozpoczęła się w tajemnicy 6 marca 1945 roku atakiem w pobliżu Jeziora Balaton, w tym obszarze znajdowały się jedne z ostatnich rezerw ropy, które nadal były dostępne dla Państw Osi. Operacja obejmowała wiele niemieckich jednostek wycofanych z nieudanej ofensywy w Ardenach na froncie zachodnim, w tym 6 Armię Pancerną i jej podległe dywizje Waffen-SS . Operacja była porażką dla Niemiec.

Niemiecki plan

Po nieudanej ofensywie w Ardenach, według szacunków Hitlera, pola naftowe Nagykanizsa położone na południowy zachód od Balatonu były najbardziej strategicznie cennymi rezerwami na froncie wschodnim. Hitler nakazał szóstej Armii Pancernej SS Seppa Dietricha przejąć inicjatywę i przemieścić się na Węgry, aby chronić tam pola naftowe i rafinerie.

Niemcy planowali atak na radziecki 3 Front Ukraiński Fiodora Tołbuchina . Szósta armia pancerna była odpowiedzialna za główny atak niemiecki. Armia miała wysunąć się z obszaru na północ od Balatonu na szerokim froncie. Miały przesuwać się na wschód przez radziecką 27 armię do Dunaju . Po dotarciu do rzeki jedna część armii skierowała by się na północ, tworząc północne ostrze ataku. Północny ostrze przebije się przez 6 Armię Pancerną Gwardii i ruszy wzdłuż Dunaju, by odzyskać Budapeszt, który został stracony 13 lutego 1945 r. Kolejna część 6 Armii Pancernej SS następnie skręci na południe i utworzy południowy ostrze ataku. Południowy skrzydło przesunęło by się wzdłuż Kanału Sio, by połączyć się z jednostkami z niemieckiej grupy E, która miała przepłynąć na północ przez Mohacz. Jeśli się powiedzie, spotkanie południowego skrzydła i grupy E armii obejmie zarówno sowiecką 26 armię, jak i 57 armię.

Niemiecka 6 Armia utrzymywałaby 27 Armię sowiecką w okrążeniu. Podobnie niemiecka 2 Armia Pancerna przesunęłaby się z obszaru na południe od Balatonu w kierunku Kaposvár i angażowała by 57 armię sowiecką. Węgierska Trzecia Armia była na obszarze na północ od ataku i na zachód od Budapesztu.

Radzieckie przygotowania

W drugiej połowie lutego wywiadowcy radzieccy zidentyfikowali duże niemieckie formacje czołgów na zachodnich Węgrzech i wkrótce zorientowali się, że trwają przygotowania do głównej ofensywy. Korzystając z doświadczenia zdobytego podczas bitwy pod Kurskiem, Sowieci zbudowali wielowarstwową obronę przeciwpancerną, wykorzystując 65% dostępnej artylerii do stworzenia 66 przyczółków przeciwpancernych na odcinku 83 km w rejonie Jeziora Balaton. Głębokość strefy obrony sięgała 25-30 km. Aby zapewnić wystarczającą podaż materiałów wojennych i paliwa, na rzece Dunaj zbudowano dodatkowe tymczasowe mosty i gazociągi.

Niemiecki atak

6 marca 1945 roku Niemiecka 6 Armia, do której dołączyła 6 Armia Pancerna SS, rozpoczęła ruch okrążający na północ i południe od Balatonu. Dziesięć dywizji pancernych i pięć dywizji piechoty, w tym duża liczba nowych ciężkich czołgów Tygrys II, uderzyło w 3 front ukraiński, mając nadzieję na dotarcie do Dunaju i połączenie z niemieckimi siłami 2 Armii Pancernej atakującymi na południe od Balatonu. Atak został zainicjowany przez 6 Armię Pancerną SS i obejmował jednostki elitarne, takie jak dywizja LSSAH. Na początku armia Dietricha zrobiła "dobry postęp", ale kiedy zbliżyli się do Dunaju, połączenie błotnistego terenu i silnego radzieckiego oporu zmusiło ich do zatrzymania.

Do 14 marca operacja „Spring Awakening” była zagrożona dużym ryzykiem. 6 Armia Pancerna SS nie nadążała za swoimi celami. 2. Armia Pancerna nie posunęła się tak daleko na południową stronę Balatonu, jak szósta armia pancerna SS po północnej stronie. Grupę Armii E spotkał zaciekły opór ze strony Bułgarskiej Armii i Josipa Broz Tito jugosłowiańskiej armii partyzanckiej, a nie udało się osiągnąć celu Mohacz.

Radziecki kontratak

16 marca siły Sowietów rozpoczęły kontratak. Niemcy zostali odrzuceni na pozycje, które mieli przed rozpoczęciem operacji Wiosenne Przebudzenie. Przytłaczająca przewaga liczbowa Armii Czerwonej uniemożliwiła wszelką obronę, ale Hitler w jakiś sposób wierzył, że zwycięstwo jest możliwe do osiągnięcia.

22 marca resztki 6 Armii Pancernej SS wycofały się w kierunku Wiednia. Do 30 marca radziecki trzeci front ukraiński przeszedł z Węgier do Austrii. Do 4 kwietnia szósta esesmańska armia już znajdowała się w rejonie Wiednia, rozpaczliwie ustawiając linie obronne przeciwko przewidywanej sowieckiej ofensywie wiedeńskiej . Zbliżając się i okrążając austriacką stolicę, znajdowały się sowieckie 4 i 6 pułk pancerny gwardii, 9 armia gwardii i 46 armia.

Ofensywa wiedeńska w Wiedniu zakończyła się 13 kwietnia upadkiem miasta. Do 15 kwietnia resztki 6 Armii Pancernej SS znajdowały się na północ od Wiednia, naprzeciw żołnierzy 9 armii gwardii i 46 armii. Do 15 kwietnia zlikwidowana niemiecka 6 armia znajdowała się na północ od Grazu, naprzeciwko radzieckiej 26 i 27 armii. Resztki niemieckiej 2 Armii Pancernej znajdowały się na południe od Grazu w rejonie Mariboru, naprzeciwko radzieckiej 57 armii i bułgarskiej pierwszej armii. Pomiędzy 25 kwietnia a 4 maja 2 armia pancerna została zaatakowana w pobliżu Nagykanizsa podczas ofensywy w Nagykanizsa-Körmend.

Niektóre węgierskie jednostki przetrwały upadek Budapesztu i zniszczenie, które nastąpiło po kontratakowaniu Sowietów po operacji Wiosenne Przebudzenie. Węgierska Dywizja Piechoty Szent László nadal była przyłączona do niemieckiej 2 Armii Pancernej aż do 30 kwietnia. W dniach 16-25 marca węgierska Trzecia Armia została zniszczona około 40 kilometrów na zachód od Budapesztu przez radziecką 46 armię, która posuwała się w kierunku Bratysławy i Wiednia.