Zygmunt Szyszko-Bohusz

Generał Zygmunt Szyszko-Bohusz urodził się w dniu 19 stycznia 1893 roku w mieście Chełm, tam też ukończył gimnazjum. Ukończył szkołę kadetów w Pskowie w roku 1911, następnie szkołę oficerską w Moskwie w roku 1913, Wyższą Szkołę Wojenną w roku 1923. W armii rosyjskiej walczył podczas I wojny światowej, odnosząc czterokrotnie rany i awansując do stopnia porucznika. Po wzięciu do niewoli austriackiej i ucieczce, zaciągnął się do II Brygady Legionów Polskich, w której zachował stopień oficerski.



Był uczestnikiem w wojnach o niepodległość i granice Polski w latach 1918–1921, awansując kolejno do stopnia kapitana i majora. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej służył w Biurze Ścisłej Rady Wojennej i Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych, awansując do stopnia podpułkownika. W 1931 roku przeszedł do służby liniowej. Zajmował kolejno stanowiska: zastępcy dowódcy 58 pułku piechoty, dowódcy pułku KOP „Głębokie”, a po awansie do stopnia pułkownika – zastępcy dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza, dowódcy piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów.

We wrześniu 1939 roku jako dowódca piechoty dywizyjnej 16 DP walczył m.in. w bitwie nad Bzurą i w obronie Warszawy. Uniknął niewoli i przedostał się do Francji. Został mianowany na stopień generała brygady i objął dowództwo Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, z którą wziął udział w kampanii norweskiej i francuskiej. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii został komendantem Centralnego Obozu Wyszkolenia w Crawford, a w 1941 roku szefem Polskiej Misji Wojskowej w ZSRS. Na terytorium ZSRS formował 7 Dywizję Piechoty, a następnie objął stanowisko szefa sztabu Armii Polskiej w ZSRS.

Po ewakuacji armii na Bliski Wschód został dowódcą 5 Kresowej Dywizji Piechoty, a 16 października 1943 roku objął funkcję zastępcy dowódcy 2 Korpusu Polskiego. Na tym stanowisku odbył kampanię włoską, dowodząc korpusem pod nieobecność gen. Władysława Andersa m.in. podczas zwycięskiej bitwy o Bolonię w kwietniu 1945 roku. Po wojnie pozostał na emigracji. W 1946 roku, wraz z 2 Korpusem Polskim, przybył do Wielkiej Brytanii. Został awansowany do stopnia generała dywizji. Po demobilizacji wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

W 1947 roku osiedlił się w Londynie, pozostając aktywnym uczestnikiem życia politycznego i społecznego polskiego wychodźstwa. Część swoich przeżyć wojennych opisał we wspomnieniach „Wrześniowym szlakiem”. Zmarł 20 czerwca 1982 r. w Londynie. Urnę z jego prochami przewieziono do kraju i złożono na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Był odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari IV i V klasy, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Orderem Polonia Restituta V klasy oraz dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.