Samolot rozpoznawczy i torpedowy Swordfish Mk. I

Samolot rozpoznawczy i torpedowy Swordfish Mk. I

W angielskiej wytwórni lotniczej firmy Fairey Aviation Company Limited skonstruowano w 1933 roku samolot bombowo-torpędowy i rozpoznawczy w układzie dwupłata o oznaczeniu T.S. ROKUt. Prototyp T.S. ROKUI oblatał 21 marca 1933 roku po roku pil. Chris Staniland. Podczas prób w locie prototyp zachowywał się poprawnie, ale legitymował się słabymi osiągami. Postanowiono więc zbudować drugi prototyp T.S. ROKUII napędzany silnikiem gwiazdowym o większej mocy Bristol Pegasus IIIM3 i różniący się od pierwszego prototypu drobnymi zmianami konstrukcyjnymi. Został on oblatany 17 kwietnia 1934 roku przez Chrisa Stanilanda.



Tym razem osiągi były zadowalające. Zdało egzamin także uzbrojenie. 10 listopada tego samego roku prototyp wyposażony w dwa pływaki metalowe wykonał pierwszy lot, a także pomyślnie go katapultowano z pokładu okrętu wojennego HMS Repulse. Po przejściu wszechstronnych prób samolot T.S. ROKUII pod nazwą Swordfish Mk.I skierowano do produkcji seryjnej 31 grudnia 1935 roku.

Pierwsze seryjne samoloty Sfordfish Mk.I dostarczono do angielskiego 825 dywizjonu w lipcu 1936 roku a potem kierowano je sukcesywnie do następnych dywizjonów. Stosowano je najczęściej w charakterze samolotów pokładowych na lotniskowcach zarówno z podwoziem kołowym, jak i w odmianie pływakowej. W 1943 roku rozpoczęto produkcję samolotów Swordfish Mk.II napędzanych silnikiem gwiazdowym 9-cylindrowym Bristol Pegasus 30 o mocy 552 kW (750 KM). Samoloty te miały dolny płat przystosowany do podwieszania niekierowanych pocisków rakietowych o masie 27 kg do zwalczania okrętów podwodnych.

Dla ułatwienia bazowania na lotniskowcach, w Swordfishach Mk.II zastosowano urządzenie umożliwiające składanie skrzydeł obu płatów do tyłu do ścian kadłuba. Pod koniec tego roku przystąpiono również do produkcji samolotów Swordfish w wersji Mk.III napędzanej tym samym silnikiem, ale wyposażonej w radar A.S.V. Mk.X do wykrywania okrętów podwodnych, umieszczony pod kadłubem między rozpórkami podwozia głównego. Oznaczenie Mk.IV miała nosić wersja Mk.II używana w Kanadzie. Ogółem wyprodukowano 2392 samoloty Swordfish, w tym w wersji Mk.I 989 egzemplarzy. Ostatni wyprodukowany Swordfish Mk.III opuścił wytwórnię 18 sierpnia 1944 roku



W II wojnie światowej samoloty Swordfish Mk.I po raz pierwszy wzięły udział w akcji bojowej 13 kwietnia 1940 roku, zatapiając niemiecki okręt podwodny U-64. Największy sukces w wojnie osiągnęło 21 Swordfishów Mk.I bazujących na lotniskowcu HSM Illustrious. Swordfishe startujące z lotniskowca w dwóch nalotach (12 i 9 samolotów) w nocy z 10 na 11 listopada 1940 roku uszkodziły 3 włoskie okręty liniowe 1 krążownik, 2 niszczyciele i kilka mniejszych jednostek pływających oraz urządzenia portowe w Tarencie. W maju 1941 roku Swordfishe Mk.I z dywizjonów 810 i 818 z lotniskowca HMS Ark Royal oraz z dywizjonu 825 z lotniskowca HMS Victorious wyróżniły się w tropieniu i zwalczaniu pancernika niemieckiego Bismarck (2 torpedy lotnicze ze Swordfishów uszkodziły mu ster).

No samolotach tych podczas II wojny światowej latali również lotnicy polscy. Oblatywali je w bazie naprawczej nr 30 w Liandow w Anglii i rozprowadzali drogą powietrzną do różnych dywizjonów. Ponadto nasi piloci skierowani do Tokoradi płynący na lotniskowcu HMS Furious na przełomie 1940/41 roku latali okazyjnie na Swordfishach Mk.I w charakterze członków załogi. Samolot Fairey Swordfish Mk.I był trzymiejscowym samolotem rozpoznawczym i torpedowym przeznaczonym do operowania z lotniskowców lub z wyrzutni katapultowych (w wersji pływakowej) w układzie dwupłata o konstrukcji metalowej, podwozie klasyczne stałe; napęd: 1 silnik gwiazdowy Bristol Pegasus IIIM3 o mocy 508 kW (690 KM), śmigło trzyłopatowe metalowe: uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,69 mm (1 stały i 1 ruchomy) oraz 1 torpeda o masie 730 kg, albo 1 mina o masie 680 kg mocowane pod kadłubem, albo 730 kg bomb pod skrzydłami lub kadłubem.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 13.87 m, długość 11,07 m, wysokość 3,91 m;
masy: całkowita (w locie) 4196 kg, własna 2360 kg;
osiągi: prędkość maks. 224 km/h, prędkość przelotowa 170 km/h, czas wznoszenia na wysokość 1525 m - 10 min, pułap praktyczny 3261 m,
zasięg 1655 km, długotrwałość lotu 5,7 h.