Samolot Szkolny DH-82 A Mk. II Tiger Moth

Samolot Szkolny DH-82 A Mk. II Tiger Moth

W 1930 roku w angielskiej wytwórni De Havilland skonstruowano udany samolot szkolny w układzie dwupłata oznaczony jako DH-60T Tiger Moth. Konstrukcję samolotu oparto na sprawdzonych rozwiązaniach poprzedniego samolotu szkolnego DH-60G Gipsy Moth. W nowym samolocie oprócz poprawionej sylwetki wprowadzono kilka istotnych ulepszeń górnego płata do przodu, aby ułatwić skok ze spadochronem z pierwszego fotela. W tym samym celu przy obu fotelach zastosowano otwierane do dołu boki kabin.



Niezależnie od tego dokonano wielu drobnych poprawek, wynikających z doświadczeń poprzednimi samolotami szkolnymi De Havillanda. Prototyp napędzany silnikiem tłokorym rzędowym Gipsy III o mocy 88 kW (120 KM) oblatano 26 października 1931 roku. Samolot miał płaty i usterzenie konstrukcji drewnianej, kryte płótnem. Na górnym płacie zamontowano skrzela, na dolnym lotki. Kadłub był spawany z rur stalowych, kryty także płótnem. W obu kabinach, umieszczonych jedna za drugą (przednia ucznia, tylna instruktora) znajdowały się sterownice i komplet niezbędnych przyrządów pokładowych. W podwoziu zastosowano amortyzację gumową.

Prototyp spełniał wszystkie założone w projekcie wymagania, a co najważniejsze wykazał się doskonałymi właściwościami pilotażowymi. Nic więc dziwnego, że skierowano go do produkcji seryjnej pod oznaczeniem DH-82 Mk.I Tiger Moth. W tym samym roku przystąpiono do budowy wersji seryjnej DH-82A Mk.II. Wyposażono ją w mocniejszy o 8 kW (10 KM) od poprzedniego silnik rzędowy z cylindrami wiszącymi Gipsy Major, co poprawiło widoczność z obu kabin. Dla utrudnienia wchodzenia samolotu w korkociąg zastosowano w nim przedłużony statecznik poziomy, natomiast część pokrycia płóciennego na kadłubie ze względów eksploatacyjnych zastąpiono pokryciem ze sklejki.

Pierwsze Tigery Mothy w wersji Mk.II wyprodukowano w marcu 1933 roku. Do szkół lotniczych RAF wprowadzono je w 1934 roku, a w rok później znalazły się w szkołach lotnictwa cywilnego. Część samolotów wyposażono w metalowe pływaki Short. Dwa takie wodnosamoloty przekazano w maju 1934 roku do Singapuru i Hongkongu. Samoloty Tiger Moth pozo Anglią stosowano również w Australii, Cejlonie, Danii, Egipcie, Francji, Grecji, Holandii, Indii, Kanadzie, Litwie, Mozambiku, Norwegii, Nowej Zelandii, Peru, Rodezji, Szwajcarii i Szwecji.

Podczas II wojny światowej na Tiger Mothach oprócz lotów szkolnych wykonywano także loty rozpoznawcze nad akwenami wodnymi, służbowe, kontrolne, rozpoznania pogody itp. Poza szkołami lotniczymi samoloty te znajdowały się na etatach (po kilka sztuk) również w dywizjonach bojowych.

Ogółem w okresie 13 lat produkcji wytworzono 8811 Tiger Mothów, z tego 5483 sztuki w Anglii, resztę zaś na licencji: 1747 sztuk w Kanadzie, 1085 w Australii, 345 w Nowej Zelandii, 91 w Portugalii, 37 w Norwegii i 23 w Szwecji. Według zgodnej opinii wszystkich użytkowników samolot ten nie miał sobie równych wśród ówczesnych samolotów szkolnych na świecie.



Właśnie dlatego w czerwcu 1934 roku polskie Ministerstwo Komunikacji zakupiło również w Anglii jeden samolot DH-82 Tiger Moth o nroku fabrycznym 3185. W Polsce samolot otrzymał znaki rejestracyjne SP-AMX. W Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie przeszedł on próby testowe, a następnie był tam eksploatowany.

W szerszym zakresie piloci polscy zetknęli się z tym samolotem dopiero podczas II wojny światowej w Anglii, gdzie stanowił standardowy sprzęt do nauki podstawowego pilotażu. Polacy po raz pierwszy wykonali loty kontrolne na tych samolotach w 1940 roku w ośrodkach w Old Sarum i East Churm.

Potem szkolili się według programu obowiązującego w RAF w różnych polskich szkołach lotniczych na terenie Anglii, m.in. w Hucknall, oraz w lotniczych szkołach angielskich. Ogółem do końca wojny przeszło przeszkolenie i stopnia na samolotach DH-82A Mk.II 1665 polskich pilotów. Ponadto Polacy rozprowadzali te samoloty lotem po remontach do różnych jednostek, przewozili na nich pocztę i inne ładunki oraz osoby, a także wykonywali loty służbowe w polskich dywizjonach, m.in. 300, 304, 309 i 315. Tiger Mothy były tam stosowane jako maszyny pomocnicze.

Samolot De Havilland DH-82A Mk.II Tiger Moth był dwumiejscowym samolotem szkolnym w układzie dwupłata o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne stałe; napęd: 1 silnik tłokowy rzędowy DH Gipsy Major o mocy 96 kW (130 KM).

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 8.94 m, długość 7,3 m, wysokość 2.68 m;
masy: całkowita (w locie) 743 kg, własna 502 kg;
osiągi: prędkość maks. 182 km/h, prędkość przelotowa 145 km/h, pułap 4200 m, zasięg 485 km.