Samolot obserwacyjno – łącznikowy Auster Mk.IV

Samolot obserwacyjno – łącznikowy Auster Mk.IV

Pod koniec lat trzydziestych w Anglii przystąpiono w zakładach lotniczych Auster Aircraft Limited do budowy na licencji amerykańskiej jednego z najbardziej udanych lekkich samolotów dwumiejscowych Taylorcraft Auster C. Początkowo do napędu samolotu stosowano amerykański silnik tłokowy Lycoming o mocy 40 kW (55 KM). W 1940 roku zastosowano angielski silnik Cirrus Minor o mocy 66 kW (90 KM), dzięki czemu zwiększyły się osiągi samolotu oznaczonego jako Auster D.



W tym samym roku samolot ten adaptowano dla potrzeb wojsko jako Auster Mk.II. W RAF znalazł on zastosowanie do obserwacji i łączności, o potem do korygowania ognia artylerii. W 1942 roku opracowano kolejną wersję samolotu Auster Mk.II z silnikiem amerykańskim Lycoming o większej mocy 96 kW (130 KM).

Z powodu braku tych silników zbudowano tylko dwa samoloty tej wersji. Do napędu samolotu zastosowano następnie silnik Gipsy Major I o takiej samej mocy i w ten sposób powstała wersja Auster Mk.III produkowana w większej ilości. Od 1943 roku gdy silniki amerykańskie Lycoming o mocy 96 kW zaczęły znów napływać do Anglii, przystąpiono do produkcji wersji Mk.IV, w której powiększono kabinę do trzech miejsc.

Dla ochrony załogi przed rażeniem pociskami lub odłamkami kabinę osłonięto od spodu, z tyłu i po bokach płytami pancernymi. W rok później zaczęto wytwarzać wersję Auster Mk.V różniącą się od poprzedniej bardziej udoskonalonymi przyrządami pokładowymi oraz wyposażeniem do lotów bez widoczności ziemi. Produkcja samolotów Auster trwała do 15 stycznia 1946 roku. Ogółem zbudowano ponad 1600 maszyn tego typu, w tym największa grupę stanowiły samoloty Auster Mk.V w liczbie 780 sztuk.

W RAF samoloty Auster zaczęły pełnić służbę od 1940 roku W lipcu 1941 roku utworzono z nich pierwszy dywizjon nr 651, tzw. współpracy z artylerią, nazywany AOP (skrót od Air Observation Post). Po raz pierwszy wprowadzono do akcji Austery Mk.I podczas walk z Niemcami w Afryce Północnej, a następnie używano ich z powodzeniem na wszystkich frontach zachodnich do końca II wojny światowej.



Na samolotach Auster wersji Mk.III, IV i V latały także załogi polskie. Na początku 1944 roku w dowództwie 2 Korpusu Polskiego zapadła decyzja o utworzeniu dywizjonu do współpracy z artylerią. Do przeszkolenia na pilotów tego dywizjonu wyselekcjonowano 22 oficerów artylerii posiadających wyszkolenie w kilku specjalnościach, takich jak dowódca baterii, oficer ogniowy, topograf, specjalista maskowania itp. Przeszkolono także grupę nawigatorów i radiotelegrafistów pokładowych. Dywizjon sformowano we wrześniu 1944 roku i nazwano 663 Dywizjonem Współpracy z Artylerią, wyposażono go w Austery Mk.IV i Mk.V.

Zadaniem pilotów tego dywizjonu były loty na małej wysokości w rejonie działania artylerii i wskazywanie jej celów oraz korygowanie prowadzonego przez nią ognia. Oprócz tego wykonywano także loty rozpoznawcze dla potrzeb sztabów różnych szczebli. Loty operacyjne załogi 663 dywizjonu rozpoczęły 3 stycznia 1945 roku na korzyść angielskiego 10 Korpusu. Od 13 lutego 1945 roku dywizjon współpracował już na stałe z artylerią 2 Korpusu. Największe nasilenie lotów polskich Austerów przypadło na okres od 9 do 25 kwietnia 1945 roku, a szczególnie w czasie walk o Bolonię, kiedy to załogi 663 dywizjonu wylatały na Austerach 505 godzin operacyjnych, kierując 285 atakami artyleryjskimi prowadzonymi przez baterie 2 Korpusu.

Ponadto piloci polscy spoza 663 dywizjonu rozprowadzali Austery z wytwórni i warsztatów do poszczególnych jednostek lotniczych na terenie Anglii, a także w 1944 roku w różnych szkołach lotniczych przeprowadzali loty służbowe oraz szkoleniowe na kursach dla instruktorów. Niezależnie od tego w kilku polskich dywizjonach lotniczych, np. w 306, znajdowały się na wyposażeniu Austery Mk.III stosowane jako samoloty łącznikowe.

Samolot Taylorcraft Auster Mk.IV był trzymiejscowym samolotem obserwacyjno-łącznikowym, przeznaczonym m.in. do współpracy z artylerią, grzbietopłatem o konstrukcji mieszanej; podwozie klasyczne stałe; napęd 1 silnik tłokowy Lycoming 0-290-3 o mocy 96 kW (130 KM); samolot nie miał uzbrojenia; wyposażenie: m.in. radiostacja typu PV-14HF.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 10,97 m, długość 6,83 m, wysokość 2,34 m;
masy: całkowita (w locie) 771 kg, własna 500 kg;
osiągi: prędkość maks. 209 km/h, prędkość przelotowa 177 km/h, prędkość minimalna 40-60 km/h, pułap 4000 m, zasięg 480 km.