Szybowiec transportowy Horsa Mk.II

Szybowiec transportowy Horsa Mk.II

Podczas II wojny światowej w operacjach desantowych zaczęto używać do przewozu żołnierzy i sprzętu wojskowego specjalnie zbudowanych do tego celu szybowców. W Anglii jednym z trzech podstawowych szybowców transportowych tego okresu był średni szybowiec Horsa. W 1940 roku do konstruowania szybowca przystąpił zespół pod kierunkiem inż. Hassela Tiltmanna. Po opracowaniu projektu zbudowano pięć prototypów w wytwórni Airspeed Aviation Company Ltd w Portsmouth. Próby prototypów szybowca wypadły pomyślnie.



Szybowiec Horsa okazał się łatwy w pilotażu. Jego sterowność pozwalała po wyczepieniu na precyzyjny lot ślizgowy do wybranego punktu lądowania. Od razu więc przystąpiono do produkcji seryjnej szybowca. Szybowiec Horsa Mk.I, mimo konstrukcji drewnianej i niezbyt efektownych kształtów zewnętrznych, był szybowcem solidnie zbudowanym i przydatnym do transportu zarówno 25 żołnierzy, jak i sprzętu o małych stosunkowo wymiarach, np. dwóch jeepów albo jednego jeepa i 75 mm haubicy M3A1 z amunicją i obsługą. Do załadunku i wyładunku szybowiec Horsa Mk.I miał drzwi po obydwu stronach kadłuba. W tylnej części ładowni drzwi usytuowano z prawej strony, w przedniej z lewej strony kadłuba. Drzwi tylne otwierały się przez podniesienie ich do góry do wewnątrz ładowni. Takie rozwiązanie miało ułatwiać ewentualny zrzut skoczków spadochronowych, do którego podczas eksploatacji szybowca nigdy nie doszło.

Przednie drzwi usytuowane były wewnątrz drzwi załadunkowych o większych wymiarach 2,37 m x 1,52 m. Drzwi te otwierały się na zewnątrz i po otwarciu tworzyły trap ułatwiający załadunek i wyładunek sprzętu. Aby wyeliminować kłopotliwe manewrowanie sprzętem przy jego wyładunku po wylądowaniu szybowca i przyspieszyć sam wyładunek, zastosowano szybki sposób odłączenia tylnej części kadłuba za pomocą wstążki materiału wybuchowego, która przebiegała przy tylnej wrędze na końcu ładowni.

Stosowano także system odłączania kadłuba za pomocą 8 łatwo rozłącznych sworzni. Po ich rozłączeniu, przecięciu linek sterowania i zawiasowym odchyleniu tylnej części kadłuba można było już szybko rozładować szybowiec. Z przodu kadłuba szybowca znajdowała się kabina załogi, z której widoczność była doskonała. Jednak umieszczenie kabiny w samym dziobie szybowca narażało pilotów na urazy, szczególnie podczas lądowania na trudnym, przygodnym terenie. Między holowanym szybowcem o holującym samolotem istniała łączność telefoniczna za pośrednictwem przewodu owiniętego wzdłuż liny holowniczej.

W późniejszym okresie wojny zastosowano zamiast telefonów radiostacje, dzięki czemu łączność między załogami szybowca i samolotu holującego trwała również po ich rozdzieleniu. Oprócz wersji Horsa Mk.I budowano również wersję szybowca Mk.II. Od wersji poprzedniej różniła się ona udoskonaleniami konstrukcyjnymi, a przede wszystkim możliwością odchylania kabiny załogi na bok, co zdecydowanie ułatwiało załadowanie i wyładowanie sprzętu z przodu szybowca bezpośrednio do lub z ładowni. Wersja Mk.II zabierała ładunek większy o 113 kg oraz mogła przewozić o 3 żołnierzy więcej. Ponadto szybowiec Horsa Mk.II był wyposażony w spadochron hamujący, który wraz z klapami tylnymi oraz hamulcami aerodynamicznymi zmniejszał prędkość szybowca przed lądowaniem i podczas dobiegu. W odróżnieniu od wersji Mk.I, która była holowana rozdwojoną liną holowniczą w kształcie litery Y, był holowany liną pojedynczą.

Ogółem wyprodukowano 3792 szybowce Horsa, w tym wersji Mk.II 1490 egzemplarzy. Szybowce tego typu dobrze sprawdziły się w eksploatacji- Zastosowano je w operacjach desantowych: 10 lipca 1943 roku na Sycylii, 6 czerwca 1944 roku w Normandii, 15 sierpnia 1944 roku na południu Francji, we wrześniu 1944 roku pod Arnhem (19 września transportowano m.in. na nich spadochroniarzy 1 Polskiej Brygady Spadochronowej) raz 24 marca 1945 roku pod Wesel. Szybowce Horsa były holowane w poszczególnych operacjach desantowych przez bombowce: Albemarle, Halifax, Stirling i Lancaster oraz samoloty transportowe C-46 i C-47.

Szybowiec Airspeed Horsa Mk.II był średnim szybowcem transportowym, górnopłatem o konstrukcji drewnianej, półskorupowej, podwozie trójpodporowe z kółkiem przednim (mogło być odrzucone w locie). Załoga 2 pilotów, liczba transportowanych żołnierzy 26, udźwig ładunku maks. 3347 kg.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 26,82 m, długość 20,73 m, wysokość 6,19 m
masy: całkowita (w locie) 7144 kg, własna 3797 kg;
osiągi: prędkość holowania maksymalna 257 km/h, prędkość opadania w locie ślizgowym 13 m/s, prędkość lądowania 120-130 km/h.