Ciężki czołg T-35 typ 1939

Ciężki czołg T-35 typ 1939

W pierwszej połowie lat trzydziestych w Związku Radzieckim trwały intensywne prace badawcze nad bronią pancerną. Po uzyskaniu pozytywnych doświadczeń w toku seryjnej produkcji lekkich czołgów T-26 i BT-7 oraz średniego czołgu T-28. Wojskowe instytuty techniczne i biura konstrukcyjne wytwórni uzbrojenia przystąpiły do pracy nad czołgiem ciężkim. Potrzeba posiadania takiego wozu bojowego wynikała z powszechnie wówczas przyjętej koncepcji działań ofensywnych, w myśl których zakładano, że ciężki, odpowiednio uzbrojony czołg może się stać bardzo skutecznym środkiem wsparcia oddziałów piechoty w czasie przełamywania silnie umocnionych rubieży obronnych przeciwnika.

Zarówno w Anglii jak i we Francji uważano, że zadanie takie może spełnić czołg posiadający stanowiska ogniowe w kilku wieżach. W tym więc kierunku poszły w tych państwach poszukiwania rozwiązań konstrukcyjnych uniwersalnego „krążownika na gąsienicach". Jednak w przeciwieństwie do państw zachodnich, gdzie prace nad ciężkim, wielowieżowym czołgiem zakończyły się na etapie prototypów, czołg tego typu udało się skierować do seryjnej produkcji jedynie inżynierom radzieckim. Takim właśnie wozem bojowym był pięciowieżowy ciężki czołg T-35.

Pierwszy egzemplarz tej maszyny, o masie 37 ton, został opracowany w 1932 roku, a rok później po wniesieniu wielu poprawek wszedł już do seryjnej produkcji. T-35 miał ciekawie rozwiązany układ wież wraz z różnorodnym uzbrojeniem. W wieży głównej, obracającej się o 360 stopni, była początkowo zamontowana armata kalibru 37 mm, a od 1934 roku 76,2 mm. W przedniej prawej i tylnej lewej wieży znajdowały się dwa działa kal. 45 mm.

Ponadto czołg ten był uzbrojony w 4 do 6 karabinów maszynowych typu DT kal. 7,62 mm, o ograniczonych sektorach ostrzału. Wszystkie punkty ogniowe były obsługiwane przez 7-9 żołnierzy. Wraz z dowódcą i kierowca załoga czołgu liczyła 11 ludzi. I chociaż T-35 zaliczany był do najsilniej uzbrojonych czołgów świata, dowodzenie nim okazało się bardzo skomplikowane. Dowódca czołgu nie był w stanie kierować wszystkimi jednocześnie artylerzystami i strzelcami, co ujemnie wpływało na prowadzenie skutecznego ognia i powodowało brak koordynacji w rażeniu celów. Ponadto T-35 miał zbyt słabe opancerzenie, osłaniające go jedynie przed pociskami karabinowymi. Z tych właśnie powodów, a także ze względu na jego małą manewrowość, czołg ten został wyprodukowany w serii liczącej kilkadziesiąt egzemplarzy.

W 1939 roku T-35 został zmodyfikowany. Pogrubiono jego pancerz, wszystkie egzemplarze wyposażono w radiostacje nadawczo-odbiorcze. Na bazie jego korpusu zostały zbudowane działa pancerne typu SU-14-1 i SU-14-2. Czołgi T-35 brały udział w walkach z Finami na Przesmyku Karelskim oraz w pierwszych miesiącach wojny z Niemcami. Po raz ostatni zostały użyte masowo w dniu 6 grudnia 1941 r. podczas bitwy pod Moskwą.


Długość – 9,72 m, szerokość – 3,20 m, wysokość – 3,43 m,
Masa bojowa – 50 ton
Napęd: dwunastocylindrowy gaźnikowy silnik lotniczy M-17M o mocy 500 KM
Uzbrojenie: jedna armata kal. 76,2 mm, dwa działa 45 mm oraz 4-6 kaemów DT kal. 7,62 mm, granaty i świece dymne. Zapas amunicji: 96 pocisków do działa 76,2 mm, 220 pocisków do dział 45 mm i 10 tysięcy naboi do kaemów.
Pancerz : przód – 50 mm, boki i wieże – 20 mm.
Prędkość - 30 km/h, zasięg – 150 km.