Samolot patrolowo-bombowy Wellington Mk. XIV

Samolot patrolowo-bombowy Wellington Mk. XIV

W latach 1942 - 43 w dywizjonach bombowych RAF rozpoczął się proces zastępowania średnich bombowców dwusilnikowych przez ciężkie czterosilnikowe samoloty bombowe o większym udźwigu bomb i większym zasięgu lotu. W tym też okresie zaczęto stopniowo wycofywać z lotnictwa bombowego Wellingtony do lotnictwa obrony wybrzeża, lotnictwa transportowego, szkolnego itp.



Najbardziej swoją obecność samoloty Wellington zaznaczyły w lotnictwie obrony wybrzeża. Już w końcu 1939 roku kilka egzemplarzy wersji Wellington Mk.IC przystosowano do rozbrajania niemieckich min magnetycznych. W tym celu zabudowano na tych samolotach agregaty prądowe i po jednej dużej obręczy o średnicy 14,65 m do wytwarzania silnego pola magnetycznego, które powodowało eksplozję min. Samoloty te otrzymały oznaczenie Wellington DW-I. W 1941 roku w lotnictwie obrony wybrzeża wprowadzono nową wersję Wellingtona Mk.VIII przystosowaną do wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych. Była ona wyposażona w radar ASV Mk.II z rzędem masztów antenowych wzdłuż tylnej części kadłuba i pod skrzydłami i stanowiła wariant torpedowo-bombowy.

Wariant nocny tej wersji wyposażono w wielki wysuwany reflektor służący do oświetlania nieprzyjacielskich okrętów podwodnych. Samolot był też pozbawiony przedniego stanowiska strzeleckiego. Właśnie lecąc na tym wariancie Wellingtona załoga brytyjska zatopiła w nocy 6 czerwca 1942 roku pierwszy hitlerowski okręt podwodny. Później w lotnictwie obrony wybrzeża znalazły się Wellingtony Mk.IC, Mk.III i Mk.XII w wersji bombowej, przystosowane do nowej roli i długotrwałych lotów nad Atlantykiem.

Po nich w 1943 roku pojawiły się wersje Mk.XI i Mk.XII wyposażone już w niezbędną aparaturę i uzbrojenie do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych wroga. Ostatnimi wersjami Wellingtona specjalnie przeznaczonymi do tego celu były także zbudowane w 1943 roku wersje Mk.XIII i Mk.XIV. Wersja Mk.XIII miała zabudowany radar ASV Mk.II, reflektor chowany do kadłuba i komorę bombową przebudowaną do zabierania bomb głębinowych albo 2 torped lotniczych kal. 458 mm.

W wersji Mk.XIV zabudowano tylko doskonalszy radar ASV Mk.III, którego antenę obrotową umieszczono w przedniej dolnej części kadłuba i osłonięto owiewką z masy plastycznej. Ogółem wyprodukowano 2316 sztuk Wellingtonów wszystkich wersji do obrony wybrzeża, przy czym w wersji Mk.XIV 841 samolotów.

Polskie załogi latały na Wellingtonach wersji „morskich" Mk.IC, Mk.X, Mk.XIII i Mk.XIV w lotnictwie obrony wybrzeża: w polskim dywizjonie 304, począwszy od 10 maja 1942 roku. Podczas patrolowania wód Polacy walczyli nie tylko z okrętami podwodnymi, ale i z samolotami wroga. Na przykład załoga polska Wellingtona Mk.XIV zestrzeliła 26 marca 1944 roku atakującego ją myśliwca niemieckiego Me 110. W dniu 4 maja 1945 roku Polacy na Wellingtonie Mk.XIV po udanym ataku wzięli do niewoli załogę znajdującego się w wynurzeniu U-boota. Był to ostatni sukces bojowy załóg polskich z dywizjonu 304. Ogółem Polacy na Wellingtonach wersji „morskich" w II wojnie światowej wykonali 2451 lotów bojowych, w łącznym czasie 21 331 godzin, podczas których zatopili na pewno 2 niemieckie okręty podwodne, 2 uszkodzili ciężko i 3 lekko, wynik 16 innych ataków był nieznany, ponadto zestrzelili 3 samoloty wroga na pewno, 3 prawdopodobnie i 4 uszkodzili.

Wellingtony cieszyły się wielkim uznaniem pilotów polskich przede wszystkim z powodu mocnej konstrukcji, która pozwalała na powrót do bazy nawet mimo dużych uszkodzeń. Samolot Vickers Wellington Mk.XIV był pięcio- lub sześciomiejscowym samolotem patrolowo-bombowym, średniopłatem o konstrukcji metalowej geodetycznej, podwozie klasyczne wciągane w locie; napęd: 2 silniki gwiazdowe Bristol Hercules XVII o mocy 1214 kW (1650 KM) każdy; uzbrojenie: 1 karabin maszynowy w stanowisku przednim i 4 karabiny maszynowe w tylnej wieży strzeleckiej łącznie 5 karabinów maszynowych Browning kal. 7,69 mm, 2268 kg bomb głębinowych, ponadto można było podwieszać pod każdym skrzydłem po 4 niekierowane pociski rakietowe; wyposażenie: m.in, radar ASV Mk.III, oraz wielki reflektor o sile światła 5 mln świec do oświetlania wykrywanych okrętów podwodnych i oślepiania ich załóg.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 26,26 m, długość 20,12 m, wysokość 5,33 m;
masy: całkowita (w locie) 16 556 kg, własna 11860 kg; osiągi: -prędkość maks. 408 km/h.
pułap 4877 m, zasięg maks. 2832 km, długotrwałość lotu 13 godzin.

samoloty brytyjskie