Aleksander Siergiejewicz Jakowlew

Aleksander Siergiejewicz Jakowlew

Aleksander Siergiejewicz Jakowlew urodzony 19 marca (1 kwietnia 1906) roku. Jest jednym z najwybitniejszych konstruktorów lotniczych na świecie. Jego pierwsze konstrukcje: szybowiec i samolot sportowy JA-1, powstały w latach 1924—1927, w okresie gdy pracował w warsztatach szkolnych Wojskowej Akademii Lotniczej. W 1928 roku podejmuje studia na tej uczelni, którą kończy w 1931 roku.

Następnie podejmuje pracę w jednej z moskiewskich wytwórni lotniczych, budującej samoloty myśliwskie I-5. W wytwórni tej opracowuje projekt samolotu sportowego AIR-7 napędzanego silnikiem M-22 o mocy 450 KM. Prototyp tego samolotu osiągał większą prędkość lotu niż budowany seryjnie samolot myśliwski I-5.



A. Jakowlew uzyskuje zgodę na utworzenie własnego zespołu konstrukcyjnego i otrzymuje wytwórnię łóżek, w której miały być budowane jego samoloty. W latach 1932 - 1938 biuro konstrukcyjne A. Jakowlewa opracowało szereg samolotów sportowych i szkolnych, z których U-2 został przyjęty jako sprzęt standardowy do szkolenia w WWSRKKA (Wojenno Wozdusznyje Siły Roboczo-Krestianskoj Krasnoj Armii - nazwa lotnictwa wojskowego w ZSRR).

W 1939 roku A. Jakowlew rozpoczął prace nad projektem samolotu myśliwskiego I-26 oraz lekkiego samolotu bombowego BB-22. Oba projekty zostały zrealizowane i zapoczątkowały erę nowych radzieckich samolotów myśliwskich i bombowych. Z samolotu I-26 wywodziła się sławna rodzina samolotów myśliwskich Jak-1, Jak-IM, Jak-7B, Jak~9 i Jak-3 stanowiąca większość sprzętu w radzieckich jednostkach myśliwskich w okresie II wojny światowej.

Podczas wojny A. Jakowlew obok pracy konstrukcyjnej kierował także produkcją sprzętu lotniczego dla potrzeb frontu. Po zakończeniu działań wojennych biuro konstrukcyjne A. Jakowlewa opracowuje jeden z pierwszych w Związku Radzieckim samolot myśliwski o napędzie odrzutowym Jak-15, który zapoczątkował dalsze konstrukcje o napędzie odrzutowym Jak-17, Jak-23, Jak-25 i Jak-28 oraz samolotów sportowych Jak-11, Jak-18, Jak-50 oraz pasażerskich Jak-40, Jak-42 i największy w swoim czasie śmigłowiec Jak-24.

Działalność Jakowlewa podczas II wojny światowej oceniana jest jednak w sposób niejednoznaczny. Współcześnie historycy uważają, że wykorzystując swoją pozycję we władzach, promował własne konstrukcje, które były kierowane do masowej produkcji pomimo niższych osiągów i jakości od konkurencyjnych projektów (np. myśliwiec Jak-1) lub nieodpowiadania potrzebom lotnictwa (np. lekki bombowiec Jak-2). Szczególnie odegrał rolę w odsunięciu na boczny tor Nikołaja Polikarpowa i odrzuceniu jego udanych projektów myśliwców I-180 i I-185. Próbował również osłabić pozycję Siemiona Ławoczkina.

Aleksander Jakowlew posiadał tytuł doktora nauk technicznych, stopień generała-majora, był dwukrotnie wyróżniany mianem Bohatera Pracy Socjalistycznej, był członkiem Akademii Nauk ZSRR, siedmiokrotnym laureatem Nagrody Leninowskiej.

Jakowlew był najbliższym doradcą sekretarza generalnego KPZR Michaiła Gorbaczowa i członkiem biura politycznego KC partii w drugiej połowie lat 80. W partii odpowiadał za ideologię, co pozwalało mu skutecznie przełamywać dogmaty władzy radzieckiej. To on jako pierwszy wezwał publicznie do głasnosti, czyli uwolnienia radzieckiej prasy z pęt cenzury. W czasach Gorbaczowa był zwolennikiem nieśmiałych reform wolnorynkowych. Zmarł 18-09-2005 roku w Moskwie.
.