Samolot bombowy Wellington B Mk.X

Samolot bombowy Wellington B Mk.X

W 1932 roku w znanej angielskiej wytwórni lotniczej Vickers zespól konstrukcyjny kierowa przez inż. inż. Rexa K. Pearsona i Barnesa N. Wallisa opracował projekt dwusilniwego samolotu bombowego w układzie średniopłata o ciekawej konstrukcji zwanej geodetyczną. Była to odmiana kratownicy przestrzennej utworzonej przez pręty gięte na powierzchni zamkniętej po liniach najkrótych, łączących punkty leżące na tej powierzchni. Konstrukcja ta było dostatecznie sztywna, przenosiła dobrze wszelkie obciążenia i nie wymagała pokrycia pracującego. Konstrukcję tę inż. Wallis zastosował w kadłubie, skrzydłach i usterzeniu. Pozwalała ona np. w skrzydłach wykorzystać duo wolnej przestrzeni na zabudowę większych zbiorników paliwa.



Prototyp samolotu bombowego oznaczony jako typ 271 odbył swój pierwszy lot 15 czerwca 1936 roku. Po przejściu prób państwowych angielskie ministerstwo lotnictwa zamówiło od razu 180 samolotów tego typu, którym 8 września 1936 roku nadano nazwę Wellington.

Przed skierowaniem prototypu do produkcji seryjnej wypróbowano różne warianty uzbrojenia i zastosowano do jego napędu inne silniki. Pierwszy seryjny Wellington Mk.I oblatano 23 grudnia 1937 roku. Był on napędzany 2 silnikami gwiazdowymi Bristol Pegasus XX o mocy 681 kW (925 KM). Uzbrojenie obronne stanowiły karabiny maszynowe Vickers K kal. 7,69 mm umieszczone po dwa w przedniej i tylnej wieży strzeleckiej. Udźwig bomb wynosił 2041 kg.

Wyprodukowano wiele odmian i wersji samolotu Wellington, różniących się od siebie uzbrojeniem obronnym, wyposażeniem oraz różnymi typami silników, od wersji Mk.I do Mk.XVI. Były to wersje bombowe, patrolowo-bombowe i transportowe. Budowano także wersje szkolne wyposażone w podwójne urządzenia sterownicze. Ogółem wykonano 11 461 samolotów Wellington różnych wersji, przy czym najliczniej budowana była najbardziej udana wersja Mk.X, której wyprodukowano 3804 egzemplarze.

Pierwsze Wellingtony dostarczono do 9 dywizjonu RAF w październiku 1938 roku. W dniu wybuchu II wojny światowej samoloty Wellington znajdowały się na wyposażeniu sześciu dywizjonów. 4 września 1939 roku 14 Wellingtonów wykonało pierwszy atak bombowy na terytorium III Rzeszy, bombardując okręty niemieckie w Brunsbuttel. Dalsze naloty na Niemcy wznowiono w marcu 1940 roku. Początkowo przeprowadzano je w dzień, od drugiej połowy 1940 roku tylko nocą. Właśnie w nocy z 25 na 26 sierpnia 1940 roku zbombardowano po raz pierwszy stolicę Niemiec Berlin.

1 kwietnia 1941 roku Wellington ze 149 dywizjonu RAF podczas bombardowania Emden zrzucił pierwszą bombę o masie 1714 kg przeznaczoną do niszczenia bloków mieszkalnych. Ostatnie bombardowanie Niemiec na Wellingtonach wykonano w nocy z 8 na 9 października 1943 roku. Łącznie z Wellingtonów zrzucono podczas II wojny światowej 42 440 ton bomb.

Pierwsze Wellingtony dostarczono do polskich dywizjonów bombowych 300 i 301 18 października 1940 roku, a kolejne polskie dywizjony 304 i 305 wyposażono w nie w połowie grudnia 1940 roku. Pierwszy lot bojowy załogi polskie na Wellingtonach wykonały 22 grudnia 1940 roku, bombardując zbiorniki paliwa w Antwerpii. W nocy z 23 na 24 marca 1941 roku. Polacy na Wellingtonach zbombardowali po raz pierwszy Berlin. Podczas bombardowania Bremy w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku pilotując Wellingtona zginął znany z okresu międzywojennego pilot wiatrakowców płk Bolesław Stachoń. Chrzest bojowy załogi polskie z dywizjonów 304 i 305 przeszły na Wellingtonach 22 kwietnia 1941 roku bombardując zbiorniki paliwa w Rotterdamie.



Ponad 100 polskich Wellingtonów brało udział w nalotach tysiąca samolotów 30 maja 1942 roku na Kolonię oraz z 25 na 26 czerwca 1942 roku na zakłady lotnicze w Bremie. Z tego ostatniego nalotu w drodze powrotnej zginął w czasie wodowania uszkodzonego Wellingtona ppłk pil. Stanisław Skarżyński, zdobywca Południowego Atlantyku w dniach 7-8 maja 1933 roku. W okresie od 24 do 30 lipca 1943 roku Polacy na Wellingtonach bombardowali dywanowo Hamburg. Ostatni lot bojowy załoga polska na Wellingtonie Mk,X wykonała w nocy z 3 na 4 marca 1944 roku, minując wody koło portu L'Orient. Ogółem Polacy na Wellingtonach w II wojnie światowej odbyli 5507 lotów bojowych i zrzucili 6145 ton bomb.

Samolot Vickers Wellington Mk,X był pięcio lub sześciomiejscowym samolotem bombowym, średniopłatem o konstrukcji metalowej geodetycznej, podwozie klasyczne wciągane w locie; napęd: 2 silniki gwiazdowe Bristol Hercules VI lub XVI o mocy 1166 kW (1585 KM) każdy; uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe w wieży przedniej, 4 karabiny maszynowe w wieży tylnej oraz po 1 karabinie maszynowym po obu bokach kadłuba razem 8 karabinów maszynowych Browning kal. 7,69 mm oraz 2700 kg bomb.

Dane techniczne
wymiary: rozpiętość 26,26 m, długość 19,62 m, wysokość 5,32 m;
masy: całkowita (w locie) 16 550 kg, własna 11 900 kg; osiągi: prędkość maks. 410 km/h,
czas wznoszenia na wysokość 4570 m — 27,7 min, pułap 7300 m, zasięg maks. 3350 km.

samoloty brytyjskie,